Rijtuigen als statisch materieelNaast de rijtuigen die deel uitmaken van het materieelbestand van een van de (museum)maatschappijen, is op enkele locaties in Nederland ook sprake van rijtuigen die als statisch materieel zijn te beschouwen. Het gaat dan om rijtuigen die hun oorspronkelijke functie verloren hebben en soms ook niet meer op spoor staan. Op deze pagina wordt aan deze specifieke categorie rijtuigen aandacht besteed. Uitgezonderd zijn de (stalen) rijtuigen die al elders op deze website aan de orde komen. Het betreft dan ook hoofzakelijk van oorsprong buitenlands materieel. - Werkwagen van het Spoorwegbouwbedrijf Werkwagen van het Spoorwegbouwbedrijf
Onduidelijk is wanneer deze werkwagen hier terecht gekomen is, maar gezien de boom die door het rijtuig heen groeit moet de wagenbak er het al
heel wat jaren staan. Vermoedelijk betreft het hier de Duitse stalen goederentreinbagagewagen van het type Pwgs 41 met het nummer 124 857, welke
in 1941 of 1942 gebouwd is door SGP. Deze wagen kwam na de Tweede Wereldoorlog in gebruik bij het Spoorwegbouwbedrijf Utrecht N.V. Oostenrijks rijtuig type N28 van camping Land uit Zee
Op het terrein van camping Land uit Zee in Wieringerwerf (in 2015 nog in opbouw) is begin 2015 een Oostenrijks rijtuig type N28 te vinden. Het rijtuig staat naast een stoomlocomotief en wordt opgeknapt om als onderkomen te gaan dienen. Het zal daar onderdeel gaan uitmaken van het Transportia, een park van transportmiddelen waarin overnacht kan worden. In dit deel van de camping zijn ook een bus, een tram en een vliegtuig te vinden. Het rijtuig zal plasts gaan bieden aan 6 personen en krijgt een keuken en badkamer. De rijtuigen van het type N28 zijn in de periode 1928-1930 gebouwd door de Grazer Wagonfabrik als de Simmeringer Maschinen- und Wagonbau AG in Wenen. Het verschil met de zogenaamde Spantenwagen is goed te herkennen aan de bij het type N28 ver naar buiten liggende en daardoor goed zichtbare stelbalken. Het rijtuig in Wieringerwerf betreft de oorspronkelijke C 32 110 in 1929 gebouwd door de Grazer Wagonfabrik.
Het rijtuig is afkomstig van museumspoorlijn STAR. Die verworf het rijtuig op haar beurt eind 1995 van de Toeristische Trein Zolder in België. Bij de STAR heeft het rijtuig nooit gereden. Het rijtuig heeft een kromme buffer- en stelbalk en die schade was niet de moeite van het herstellen waard.
Het rijtuig is in 2020 donkergroen geschilderd met goudkleurige biezen en het wapen van Elisabeth van Oostenrijk-Hongarije ('Sissi") op de zijwand. Het wordt als overnachtstingsplek aangeboden als koninklijke Treinwagon "Sissi" uit Wenen. Het interieur van het rijtuig is verbouw en bevat drie slaapkamers, een douche en toilet, een keuken en een zithoek. DR buffetrijtuig van Gare du Nord
Sinds januari 2014 staat op een braakliggend terrein bij de Rotterdamse Anthoniestraat een buffetrijtuig van de voormalige Deutsche Reichsbahn (DR). Het is in gebruik als veganistisch-biologisch restaurant Gare du Nord. Het betreft hier de rijtuig 51 50 85-45 006-9 Bomk. Het rijtuig mag vijf jaar op het voormalige Palace terrein blijven staan. Daarna zal naar een andere lokatie moeten worden uitgekeken.
Het interieur dat het rijtuig nu heeft, wijkt af van de indeling die het had als buffetrijtuig bij de DR. Bij de verbouwing van het zitrijtuig tot
buffetrijtuig komen vijf van de elf coupés te vervallen. In plaats daarvan komen een voorraadruimte, keuken met loket en een open ruimte met smalle
planken langs de wanden. De resterende coupés hebben tafels.
Dit rijtuig heeft al een voorgeschiedenis als statisch object. In 1997 is het rijtuig door een horecaondernemer vanuit Oost-Duitsland naar Nederland gehaald en onder een overkapping naast de markthal in Uden geplaatst. Het plan was om een restaurant te beginnen in het rijtuig, maar daar kwam uiteindelijk weinig van terecht. In 2004 word de wagon op last van de gemeente verwijderd en gestald op een bedrijfsterrein in Uden. Geruime tijd wordt het rijtuig te koop aangeboden. Uiteindelijk wordt een nieuwe eigenaar gevonden en begin 2014 vindt het transport naar Rotterdam plaats. Op 31 januari 2017 is het faillisement uitgesproken over restaurant Gare du Nord. De eigendommen, waaronder het buffetrijtuig, worden geveild. In februari 2017 werd duidelijk dat het restaurant op dezelfde locatie een doorstart maakt. Rijtuigen van Train Lodge Amsterdam
Langs de Changiweg nabij station Amsterdam Sloterdijk zijn in 2015 vijf rijtuigen geplaatst die samen het hostel Train Lodge vormen. Het is een tijdelijke overnachtingsmogelijkheid die hier vijftien jaar mag blijven staan. De geplaatste rijtuigen zijn vier slaaprijtuigen die voorheen korte tijd in de Bergland Express zijn ingezet (61 84 71-70 913-8, 71-70 914-6, 71-70 915-3 en 71-70 916-1) en het Bistro-rijtuig 61 88 88-70 080-3 (12780) van de Belgische spoorwegen. De slaaprijtuigen zijn op 14 en 15 juli 2015 geplaatst en het Bistro-rijtuig is eind augustus 2015 toegevoegd. De vier slaaprijtuigen zijn afkomstig uit Zwitserland en in 2008 aangekocht door Railinsight voor gebruik in de
treinen van de Bergland Expres. De in 1968 gebouwde rijtuigen hebben 11 coupés die afhankelijk van de behoefte voor 1, 2 of 3 personen ingericht
kunnen worden. De tien compartimenten die ruggelings tegen elkaar aangebouwd zijn kunnen, per twee, door middel van een wegschuitbare wand tot één
groot compartiment verenigd worden. In ieder rijtuig zijn verder twee toiletten alsmede een ruimte voor de begeleidende slaapwagenbegeleid(st)er.
Het Bistro-rijtuig 61 88 88-70 080-3 (12780) van de Belgische spoorwegen is een voormalig zitrijtuig type I10 uit 1987. In 1991 is het verbouwd tot Bistro-rijtuig voor gebruik in de Eurocity Memling en later ook ingezet in de EuroCity's Iris en Vauban. Het rijtuig heeft een centraal gesitueerde keuken met aan weerszijden daarvan een restaurant en een bargedeelte. De beide balkons met toilet zijn bij de verbouwing behouden. Uiteindelijk wordt het rijtuig in 2003 door de NMBS buiten dienst gesteld. In Amsterdam zal het rijtuig bij Train Lodge dienst doen als receptie en bar-bistrorijtuig. In maart 2016 is het Bistro-rijtuig voorzien van een kleurige beschildering door de kunstenaar Kenor. Op 18 april 2016 is het Train Lodge geopend door burgemeester Van der Laan van Amsterdam.
Ter uitbreiding heeft Train Lodge een slaapríjtuig aangekocht dat eind juni werd geplaatst. Het gaat om de voormalige DSB WLABmh 71-30 819 die van een vergelijkbaar type is als de reeds aanwezige slaaprijtuigen. Het rijtuig is op twee spoorsecties in een kuil geplaatst, waardoor het op het eerste gezicht lijkt of het rijtuig zonder draaistellen is geplaatst. Dit rijtuig is na de beëindiging van de Trans Euro Night-pool (TEN) in 1995 korte tijd in het materieelpark
van NS ondergebracht. Het rijtuig had bij de plaatsing nog de kleurstelling uit de tijd van de TEN-pool: blauw met creme band en TEN-opschrift
op de zijwand. In oktober 2019 is het rijtuig voorzien van een beschildering die net als bij het Bistro-rijtuig door kunsternaar Kenor is
aangebracht. NB. Volgens een Deense website zou dit rijtuig al in 2017 zijn aangekocht door Railinsight, de eignaar van de rijtugen van Train Lodge. Rijtuigen bij station Marrum-Westernijkerk Bij het voormalige station van Marrum-Westernijkerk zijn in juli 2015 twee rijtuigen geplaatst die afkomstig zijn van een spoorwegmuseum in Dieringhausen (D). Het gaat om twee twee-assige rijtuigen van het type Cd-21b van de Deutsche Reichsbahn die vroeger de nummers 44 645 en 45 604 droegen. Het betreft rijtuigen met een stalen rijtuigbak en een houten dak. De rijtuigen zijn groen met zwarte biezen en laaggeplaatste klassenborden, wat een verwijzing lijkt te zijn naar de kleurstelling van oud Nederlands lokaalspoormaterieel.
Het plaatsen van de rijtuigen maakt onderdeel uit van het plan van de eigenaar van het stationsgebouw om een gedeelte van de oude spoorlijn te
herleggen. Eerder zijn al een locomotor en een stoomlocomotief bij het station geplaatst. De voormalige rijtuigen 45 604 en 44 645 zijn na aanpassing in gebruik als restaurant De Pannekoektrein.
Eind 2015 verwerft de Marrumer IJzeren Spoorweg Maatschappij vier twee-assige rijtuigen van de Verein Braunschweiger Verkehrsfreunde. Het gaat om rijtuigen uit een serie van 40 exemplaren die in 1940 gebouwd zijn door de fabrikanten Busch (Bautzen) en Lindner (Ammendorf). Deze rijtuigen werden besteld door de Turkse spoorwegen, maar zijn als gevolg van de oorlog nooit geleverd. De rijtuigen kwamen vervolgens bij diverse Duitse particuliere spoorwegbedrijven in dienst.
Bij deze rijtuigen van het type Ci-40 gaat het om de voormalige Ci 8 (VBV 351), Ci 9 (VBV 354), Ci 10 (VBV 352) en Ci 13 (VBV 355). De rijtuigen
hebben gesloten balkons en twee open afdelingen voor de reizigers en in een hoek een toilet. Tussen de ruggelings geplaatste lattenbanken zijn hoge
schotten aangebracht. In april 2017 word de voormalige Ci 13 bij het station van Marrum-Westernijkerk geplaatst. Na een opknapbeurt komen in mei 2022 volgen de overige drie rijtuigen naar Marrum. De vier rijtuigen gaan gebruikt worden als overnachtingsmogelijkheid De Slaaptrein, waarvoor het interieur wordt aangepast.
Verder wordt in mei 2022 ook een 2-assige houten wagen geplaatst met aan een zijde een open balkon. Het gaat om de voormalige bagagewagen 501 van de Museums-Eisenbahn Minden. De wagen is rond 1883 als rijtuig BCi 103 voor de Warstein-Lippstädter Eisenbahn (later WLE) gebouwd. In 1922 wordt de wagen tot Pw 238 verbouwd, kreeg daarna het nummer Pw 501 en droeg sinds 1951 het nummer Pw 3469.
In de eerste helft van 2017 verwerft de M.IJ.S.M. het Blokkendoos-rijtuig van de STAR in Stadskanaal.
Rijtuig van Stichting Gols station Groenlo Het Herinneringscentrum Kamp Westerbork heeft in 2015 een personenrijtuig van de Wutachtalbahn in Duitsland overgenomen. Het betreft rijtuig 98 046 Breslau dat tot het type Cid-24 behoort. Deze wagen is in 1927 door Linke-Hofmann-Busch (LHB) gebouwd en bevat 56 zitplaatsen derde klas. De 98 046 is een van de vier rijtuigen die in 1935 tot het type Ciuv-24/35 verbouwd worden. Ze kregen daarbij een verwarmingsoven in plaats van de bank tegenover de toiletruimte, waardoor ze als bijwagen van dieseltreinstellen ingezet konden worden.
Het herinneringscentrum heeft al enkele goederenwagons in bezit om het verhaal van de deportaties te vertellen. Met het rijtuig wil het centrum laten zien dat de deportaties ook met rijtuigen zijn uitgevoerd. Het rijtuig staat in afwachting van mogelijke restauratie bij de Museum Buurtspoorweg (MBS) in Haaksbergen.
Na nader onderzoek blijkt dat het niet zeker of zelfs onwaarschijnlijk is dat deze personenwagon gebruikt is voor deportaties. Om deze reden wordt afgezien van het gebruik van het rijtuig op het terrein van het herinneringscentrum. Een nieuwe bestemming voor het rijtuig is gevonden bij de Stichting Gols station Groenlo. Deze stichting krijgt het rijtuig geschonken en op 1 mei 2021 vindt het transport vanuit Haaksbergen naar Groenlo plaats. Daar zal het samen met de de aanwezige locomotor een plek krijgen op een spoorsectie naast het station. Rijtuigen in Wildlands Adventure Zoo Emmen
De vier rijtuigbakken zijn afkomstig van de Duitse Museumseisenbahn Hanau en alle van een verschillend type. Het gaat om de typen C4i-43 (vaal groene rijtuigbak), C4i-36 (rode rijtuigbak), B3yg (blauw/witte rijtuigbak) en BD4yg (crème rijtuigbak). Bij het rijtuig type C4i-43 gaat het om een lichtgewicht sneltreinrijtuig met schortplaten dat in 1944 door Fuchs is gebouwd voor de Deutsche
Reichsbahn (DR). Dit rijtuig met het DR-nummer 75079 komt na de oorlog bij de Oostenrijkse spoorwegen in dienst onder het nummer 32225. In 1953 wordt
het rijtuig vernummerd in 7058.05 en gebruikt als bijwagen bij motorwagens. In de jaren 60 worden nieuwe schuiframen geplaatst. Bij de rode rijtuigbak gaat het om sneltreinrijtuig C4i-36 73855, in 1939 door Fuchs gebouwd voor de Deutsche Reichsbahn. Het rijtuig wordt in 1949 verbouwd tot gezelschapsrijtuig met het nummer WG4ille 10820, later gewijzigd in 50 80 89-43 550-8 WGyge. In 1980 wordt het rijtuig buiten dienst gesteld door de Deutsche Bahn, waarna het rijtuig dienst doet als dienstwagen op Mainz Hauptbahnhof. De Nassauische Touristikbahn verwerft het rijtuig in 1989, maar in de periode daarna komt het rijtuig nog in bezit van diverse andere museumorganisaties. Uiteindelijk beland het rijtuig bij de Museumseisenbahn Hanau. Bij de blauw/witte en de crèmekleurige rijtuigbakken gaat het om een zogeheten ümbauwagen van de typen B3yg en BD4yg. Deze rijtuigen zijn na de
Tweede Wereldoorlog in grote aantallen gebouwd op de onderstellen van twee- en drie-assige vooroorlogse rijtuigen. Aanvankelijk 3-assige exemplaren,
maar later ook vier-assige varianten gebouwd. Deze typen rijtuigen zijn in grote aantallen gebouwd. Van het type B3yg alleen al meer dan 4700
exemplaren. Rijtuigen in Spoorzone Tilburg
Bij het Belgische rijtuig gaat het om rijtuig AB 20.087 dat in 1934 is gebouwd door Brugeoise in Brugge (B). Het rijtuig heeft twee afdelingen,
gescheiden door een toilet, met in totaal 72 zitplaatsen. Aan beide einden van het rijtuig een balkon met overgangsinrichting en vouwbalgen.
In december 1988 is het rijtuig naar de SGB gekomen door een schenking. Daar werd het interne nummer A 162 toegewezen en deed het jarenlang dienst in de stoomtreinen, in eerste instantie in een donkergroene uitvoering en later in twee tinten groen. Vanwege een herbezinning op het materieelpark is het rijtuig verkocht. Toiletrijtuig van De Rijtuigenloods
Slaaprijtuig van Slaaptrein 1907
Dit voormalige Miropa-slaaprijtuig wordt in 2006 verworven door de Stoomtrein Goes-Borsele met de bedoeling het op termijn met ander materieel in te zetten in de internationale d-trein. Het gaat bij dit rijtuig om een slaaprijtuig type WL6ü van de Königlich Preußische Eisenbahn-Verwaltung (K.P.E.V.). Om welk rijtuig het precies gaat is niet bekend, maar waarschijnlijk gaat het om één van de volgende wagens: K.P.E.V. 0157, 0171 of 0172. In de daaropvolgende jaren wordt het opgeknapt om verder verval zoveel mogelijk te voorkomen en ter voorbereiding van een toekomstig gebruik als Bed & Breakfast. Het rijtuig krijgt daarbij een rode kleur met gele biezen en het nummer 20270. Ook wordt de tekst en het beeldmerk van Mitropa aangebracht.
In maart 2020 wordt het rijtuig vanuit Goes overgebracht naar het station van station 's-Gravenpolder-'s-Heerabtskerke, waarna het op zijn definitieve plaats wordt getakeld. Het rijtuig is in eigendom overgegaan naar de bewoners van het voormalige stationsgebouw die het rijtuig opknappen om als Slaaptrein 1907 Bed & Beleving te gebruiken. Bij de inbouw van het interieur is een originele coupé met 2x2 bedden in nachtstand en 2 zitbanken in dagstand teruggebouwd. De rest van het rijtuig is ingericht volgens de huidige eisen van de tijd. Rijtuig Ci 98 143 Karlsruhe van de Stoomtrein Goes-Borsele
Naast station Hoedekenskerke aan de spoorlijn van de Stoomtrein Goes-Borsele ligt horecavoorziening De Buffer. In 2020 is het gebouw uitgebreid, het interieur vernieuwd en naast het gebouw een spoorsectie neergelegd. Op deze spoorsectie is in april 2021 het voormalige rijtuig Ci 98 143 Karlsruhe geplaatst. Dit rijtuig werd in 2021 verworven van het Eisenbahnmuseum Neustadt in het Duitse Neustadt an der Weinstraße. Het gaat om een
lokaalspoorrijtuig van het type Ci 33 dat in 1935 door Fuchs is gebouwd. Het heeft in de fantasie-kleuren donkerrood en gebroken wit met gele biezen
gekregen. Rijtuig Ci 41537 Magdeburg in Zuidbroek
Het betreft oorspronkelijk rijtuig 41537 Magdeburg, een derdeklas rijtuig type Ci-28 dat ook wel bekend staat als Donnerbüchse. Het in 1928 door de Hannoversche Waggonfabrik AG (HAWA) gebouwde rijtuig werd in oktober 1996 door een particulier verworven en naar de STAR vervoerd. Enkele jaren na de komst is het rijtuig B 115 omgebouwd tot souvenirwagen. Begin 2006 is deze functie vervallen en is het rijtuig in gebruik genomen als slaapwagen voor STAR-personeel. Het werd daarbij overgeheveld naar het dienstwagenpark en kreeg het nummer D 281II.
Het rijtuig word later in bruikleen gegeven aan Shunter Inn in Zuidbroek. Deze willen een Bed and Breakfast in het rijtuig gaan exploiteren. Begin mei 2022 is het rijtuig van Stadskanaal naar Zuidbroek overgebracht. Op het terrein is een spoor aangelegd waarop het rijtuig en enkele andere railvoertuigen staan opgesteld. Bronvermelding: |