Resterende houten rijtuigen

Naast de stalen rijtuigen van de NS zijn nog diverse andere houten rijtuigen bewaard gebleven van Nederlandse spoorwegmaatschappijen. Op deze pagina vindt u van deze rijtuigen foto's met een korte toelichting. De rijtuigen zijn in dit overzicht onder hun oorspronkelijke nummer opgenomen en naar maatschappij waarbij het rijtuig oorspronkelijk in dienst is genomen:
- Hollandsche (IJzeren) Spoorwegmaatschappij (H(IJ)SM)
- Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS)
- Nederlandsche CentraalSpoorweg Maatschappij (NCS)
- Staatsmijnen (SM)

Eindafdeling houten coupérijtuig HSM AB 853
Van de NS-serie AB 6231-6345 werd rijtuig 6273 bewaard voor het Spoorwegmuseum. Het herstel bleek echter te kostbaar. Daarom is ook maar een eindafdeling gerestaureerd en onder het HSM-nummer AB 853 bewaard.
In het vernieuwde Spoorwegmuseum heeft de eindafdeling een plaats gekregen in de attractie "Wereld 3: Stalen Monsters". Daarmee is het vrijwel onzichtbaar geworden voor bezoekers. Alleen wie goed kijkt (na het uitstappen uit het karretje direct links) ziet de eindafdeling staan. Spoorwegmuseum, 25 november 2005.

Klik hier voor meer foto's van de eindafdeling van dit rijtuig.

Coupérijtuig HSM C 755
Rijtuig HSM C 755 is een in 1907 door Beijnes gebouwd coupérijtuig en maakt deel uit van de grote serie C 701-799, 1500-1535. De rijtuigen boden weinig comfort, maar waren door hun grote capaciteit van 110 zitplaatsen uit het oogpunt van exploitatie zeer doelmatig.
In 1989 vond een transport van dit rijtuig plaats naar de toenmalige werkplaats in Amersfoort. Daar werd het rijtuig gerestaureerd en teruggebracht in de uitvoering als HSM C 755. Spoorwegmuseum, 16 februari 2007.

Klik hier voor meer foto's van dit rijtuig.

Rijtuig HSM C 905
De MBS bezit het vierassige rijtuig C 905 dat in 1904 door Werkspoor gebouw werd voor de HSM. Het rijtuig was speciaal bestemd voor het werkliedenvervoer op de lijn Oldenzaal-Losser-Gronau. Het rijtuig is geheel gerestaureerd en op 17 april 2004 door de MBS officieel (weer) in dienst gesteld. Boekelo, 29 mei 2011.

Klik hier voor meer foto's van dit rijtuig of hier voor foto's van het rijtuig op de Landesgartenschau.

Rijtuig HSM Cd 852
Dit vier-assige D-treinrijtuig maakt deel uit van de serie C 851-853 welke in 1904 door Beynes voor de HSM is gebouwd. Het rijtuig is gebouwd voor de internationale diensten en had 8 coupes met in totaal 64 zitplaatsen. Aan beide einden van het rijtuig waren de wc´s, een voor de heren en een voor de dames. Het meest opvallende bij dit rijtuig is de open zijgang zonder schuifdeuren bij de afzondelijke coupés. Het rijtuig is in 1909 vernummerd in C 1852 en bij NS bekend als C 7032.
Het rijtuig is in 1952 afgevoerd en gebruikt als noodwoning te Utrecht aan de Cartesiusweg. Rond 1964 is het rijtuig in twee delen overgebracht naar Voorthuizen, waar deze in gebruik werd genomen als (nood)woning. Begin 2013 heeft de SGB de wagenbak verworven, waarna de overbrenging naar Goes op eind maart 2013 plaatsvond.
Jarenlang staan de twee delen van de rijtuigbak opgeslagen op een platte goederenwagen. In 2021 worden de beide delen op het museumterrein geplaatst, waar ze onderdeel worden van de materieeltentoonstelling 'Oorlog en Wederopbouw'. De ene helft is ingericht als noodwoning, in de andere helft bevat een tentoonstelling over het thema wederopbouw. Goes, 30 juli 2023.

Klik hier voor meer foto's van dit rijtuig.

Bagagewagen HSM D 1915
Bagagewagen HSM D 1915 is als NS D 6015 in het materieelpark van de SGB opgenomen. Het betreft alleen een wagenbak die niet op originele draaistellen staat.
In 1973 ging de bagagewagen definitief buiten dienst en kreeg hij een functie als personeelsverblijf in Hengelo. Daar werd hij onder andere gebruikt als schietbaan voor de personeelsvereniging. Toen de vereniging in 1999 een nieuw onderkomen kreeg, werd de wagen overcompleet en kon hij door de SGB worden verworven.
In maart 2024 is de bagagewagen overgebracht naar de nieuwe eigenaar Stoomtram Hoorn - Medemblik. Het rijtuig zal in eerste instantie een beperkt herstel van het houtwerk ondergaan en daarnaast een eenvoudige cosmetische opknapbeurt. Op korte termijn zal het in Hoorn dienst gaan doen als opslagplaats voor diverse onderdelen van voertuigen die gerestaureerd worden of revisies ondergaan. Op langere termijn zal het een rol krijgen bij het onderbrengen van de collectie onderdelen die als het project Poort van Hoorn zal worden gerealiseerd elders op het terrein in Hoorn moeten worden ondergebracht. Goes, 31 augustus 2022.

Klik hier voor meer foto's van deze bagagewagen.

Bagagewagen HSM D 1920
Bagagewagen HSM D 1920 is een uit 1914 daterende bagagewagen die door de HSM in dienst werd genomen. In NS-dienst werd de wagen omgenummerd tot D 6019. Na buitendienst stelling kwam de wagen als dienstwagen in gebruik en kreeg deze het nummer 157 087. Later werd de wagen zelfs nog voorzien van een computernummer!
Aangezien de wagen niet door het NSM bewaard kon worden, kwam de Stibans in actie kwam. Na een langdurige periode van conservering en restauratie door de Stibans is de wagen weer in de oorspronkelijke uitvoering als HSM D1920 te zien. Spoorwegmuseum, 7 april 2023.

Bagagewagen HSM D 1945
In Aschersleben, in de voormalige DDR, heeft bij een spoorwegclub lange tijd een bagagewagen van het type D 1900 gestaan. In 2003 is de wagen door de SGB verworven, waarna het begin 2004 naar Goes is getransporteerd. Om het transport door België mogelijk te maken diende de conducteurskast op het dak verwijderd te worden. Het betreft hier de voormalige HSM-wagen D 1945 (later NS D 6044).
Vanaf 2020 is de bagagewagen opgeknapt voor plaatsing in de materieeltentoonstelling nabij het seinhuis. Daarbij is de wagen in de kleur loofgroen van de DR geschilderd. Goes, mei 2022.
Foto E. Schipper

Met dank aan Otto Dijkstra voor de informatie over dit rijtuig.

Klik hier voor meer foto's van deze bagagewagen en hier voor foto's van de opknapbeurt voor de materieeltentoonstelling.

Postrijtuig HSM P476
De SGB bezit postrijtuig P467, later NS P6028. Dit rijtuig is in 1914 door Werkspoor voor de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij gebouwd. Na de Tweede Wereldoorlog kwam het rijtuig in de buurt van de A2 bij Beesd terecht waar het rijtuig tot 1999 dienst deed als woning. In 2000 kwam het rijtuig in bezit van de SGB, die het rijtuig op termijn wil gaan gebruiken in de binnenlandse trein met vierassige rijtuigen. Goes, 16 mei 2004.

Koninklijk rijtuig HSM Sr 1 (replica)
Dankzij een bijdrage van de Bank Giro Loterij heeft Het Spoorwegmuseum een replica kunnen laten bouwen van de Sr 1, een Koninklijk rijtuig uit 1864. Het rijtuig is sinds april 2010 te zien in Het Spoorwegmuseum tijdens een grote internationale tentoonstelling van Koninklijke treinen.
De keuze is gevallen op de Sr 1 omdat van dit rijtuig de meeste tekeningen en gegevens bewaard zijn gebleven. Het rijtuig is in 1864 gebouwd door de HSM voor koningin-moeder Anna Paulowna. Dit breedspoorrijtuig werd als eerste in Nederland uitgerust met houten wielen. Het tragische was dat Anna Pauwlona kort na de oplevering van het rijtuig overleed. Tot in de jaren ’80 van de negentiende eeuw werd het regelmatig gebruikt door Prins Frederik.
Het rijtuig had oorspronkelijk twee assen met schijfwielen van gesmeed ijzer. Bij de spoorversmalling in 1866 werden de twee assen met schijfwielen van gesmeed ijzer vervangen door drie assen met teakhouten wielen. De radstand werd daarbij gewijzigd van 3,60 meter in 4,60 meter. Spoorwegmuseum, 8 juli 2020.

Klik hier voor meer informatie over de HSM Sr1 en de reconstructie.

Lokaalspoorrijtuig HSM C 1237
In 2011 verwerft de MBS de bak van het twee-assige lokaalrijtuig HSM C 1237. Het rijtuig is in 1915 door Carl Weyer, later Düsseldorfer Eisenbahnbedarf in Düsseldorf-Oberlik gebouwd. Dit uit de deelserie C 1235-1245 afkomstige rijtuig is gebouwd voor rekening van de Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij (HESM) om door de HIJSM ingezet te worden op de Haarlemmermeerlijnen. De 58 zitplaatsen zijn gelijk verdeelt over een afdeling rooken en een afdeling niet rooken. Daarnaast kent het rijtuig nog twaalf staanplaatsen. In 1921 krijgt het rijtuig het NS nummer Cl 1137, in 1947 wordt het rijtuig afgevoerd.
Vervolgens fungeerd de rijtuigbak jarenlang als als noodwoning in de bossen ten zuiden van Hilversum. Vervolgens volgt het gebruik als vakantiehuisje. Op zaterdag 21 april 2012 wordt de nieuwe aanwinst overgebracht naar de MBS in Twente. Op de foto de wagenbak na de berging te Haaksbergen.
Foto: N. Lollinga

Klik hier voor meer foto's van de berging van dit lokaalspoorrijtuig.

Klik hier voor meer foto's van lokaalspoorrijtuig HSM C 1237.

HSM replica-lokaalspoorrijtuig SHM 501
Dit replicarijtuig is wat uiterlijk betreft gebaseerd op een twee-assig rijtuig met open balkons serie C 228-297 van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM) van het einde van de 19e eeuw. Reden voor deze ontwikkeling is de te kleine capaciteit van de bestaande lokaalspoorrijtuigen en het huidige restauratierijtuig dat niet meer voldoet aan de eisen van de tijd. Het replica-rijtuig zal als buffetrijtuig 501 het huidige restauratierijtuig gaan vervangen.
De basis voor het nieuwe reatauratierijtuig wordt gevormd door het onderstel van een stalen rongenwagen. In tegenstelling tot het origineel is de wagenbak van de replica van staal welke door constructiebedrijf Tosec is gebouwd. De afbouw heeft in de werkplaats in Hoorn plaatsgevonden. Omdat er sprake is van een nieuwbouwrijtuig draagt het op de stelbalk ook het EVN-nummer 90 84 0914 501-2 NL-SHM. Tijdens het IJzeren Eeuw Weekend reed het rijtuig voor het eerst mee in de stoomtreinen. Wognum-Nibbixwoud, 25 oktober 2019.

Klik hier voor meer foto's van de bouw van dit replica-rijtuig.

Naar boven ...

Rijtuig SS C 218
Het twee-assige rijtuig C 218 is in 1874 door Beijnes gebouwd voor de SS. Het rijtuig heeft drie afdelingen, waarvan de middels met 30 zitplaatsen het grootste is. Aan beide einden van het rijtuig is nog een afdeling met 10 zitplaatsen. Het rijtuig heeft geen toiletinrichting. In tegenstelling tot de latere rijtuigen van dit type heeft het rijtuig nog geen ramen aan weerszijden van de deuren.
Al voor de fusie in 1921 van de verschillende spoorwegmaatschappijen tot de Nederlandse Spoorwegen was de wagen in gebruik als dienstwagen voor Weg en Werken. Het had daarbij het nummer NS 177 007. Het rijtuig stond al bij de sloper in Veenendaal, maar kon nog bijtijds worden gered en gerestaureerd. Dit gebeurde begin jaren '70 in de Hoofdwerkplaats Amersfoort. Sindsdien is het rijtuig in de collectie van het Spoorwegmuseum opgenomen. Spoorwegmuseum, 29 mei 2005.

Klik hier voor meer foto's van dit houten rijtuig.

Rijtuig SS C 723
Drie-assig teakhouten rijtuig C 723 van de Staatsspoorwegen maakt deel uit van de collectie van het Spoorwegmuseum. Het rijtuig is in 1910 bij Werkspoor gebouwd en bleef als NS C 4623 tot 1947 in dienst. Op dat moment was er een groot tekort aan goederentreinbagagewagens. Daarom werd het rijtuig nog tot 1955 gebruikt als "nood-Dg" met het nummer Dg 3309. Het rijtuig werd tenslotte begin jaren zeventig gerestaureerd door de Hoofdwerkplaats Haarlem.
In het midden van het rijtuig bevinden zich twee toiletten, waarvan de plaats herkenbaar is aan het waterreservoir op het dak. Aan weerszijden van de toiletten is het rijtuig in spiegelbeeld ingedeeld, met aan weerszijden een afdeling voor 24 personen en een afdeling voor 9 personen. Een langsgang maakt het mogelijk voor passagiers uit twee eindafdelingen het toilet te bereiken. Spoorwegmuseum, 29 mei 2005.

Lokaalspoorrijtuig SS C 1340
In 1906 is lokaalspoorrijtuig SS C 1340 door Herbrand voor de Staatsspoorwegen gebouwd als onderdeel van de serie C 1301-1368. Dit rijtuig van het type Cl7 is door de NS in 1922 vernummerd in C 1040. Na de Tweede Wereldoorlog is het rijtuig als noodwoning in Bosch en Duin in gebruik genomen. Door diverse uitbreidingen was het rijtuig na verloop van tijd van buitenaf niet meer als rijtuig herkenbaar. Binnen was de vorm van het rijtuig echter nog duidelijk terug te vinden. Naast de zijwanden en het dak zijn ook de beide eindbalkons en de wand tussen beide afdelingen nog aanwezig.
De wagenbak is door de MBS verworven en op 4 juni 2022 naar Boekelo overgebracht. Daar is de wagenbak in de loods opgeborgen waarbij een deel van het interieur is teruggeplaatst. Boekelo, 28 december 2022.

Klik hier voor meer foto's van de berging van dit lokaalspoorrijtuig.

Klik hier voor meer foto's van lokaalspoorrijtuig SS C 1340.

Coupérijtuig type SS C10c (reconstructie)
In haar zoektocht naar materieel heeft de SGB een rijtuig verworven dat sterke gelijkenis heeft met een houten coupérijtuig van het type C10c van de Staatsspoorwegen. Het gaat om een 3e klasse couperijtuig uit ca. 1910, waarvan de afmetingen nagenoeg gelijk zijn aan de C10c rijtuigen met remmershuisje. Bij de restauratie zal het rijtuig dan ook opgebouwd worden als reconstructie. Aanvankelijk werd vermoed dat het een van oorsprong Saksisch rijtuig betref, maar recentelijke inzichten laten zien dat het om een van oorspong Frans rijtuig gaat.
Een passend remmershuisje voor het rijtuig is al in het bezit van de SGB. Enkele jaren terug zijn in Soest alle bruikbare onderdelen van het wrak van postrijtuig SS L 102 (ex-NS P6007) gehaald, waaronder een (ingestort) remhuisje. Dit is van hetzelfde type als voor het C10c-rijtuig noodzakelijk is. Het rijtuig is verworven om ter zijner tijd dienst te gaan doen in de binnenlandse sneltrein met coupérijtuigen die de SGB wil samenstellen. Goes, 24 februari 2006.

Met dank aan Maykel Kastelijn voor de informatie over dit rijtuig.
Klik hier voor meer foto's van dit rijtuig.

D-treinrijtuig SS AB 116
In 1914 en 1920 werd door Van der Zypen & Charlier de serie houten D-treinrijtuigen AB 101-116 voor de SS gebouwd. De AB 116 werd in 1924 vernummerd in AB 7516 en in 1934 verbouwd tot derde klas rijtuig (serie C7059-7066).
Het rijtuig heeft jarenlang samen met de NSC-rijtuigen BC 104 en B 110 in de bossen bij Overberg gestaan. Het rijtuig was eigendom van de schipersschool in Vreeswijk (Nieuwegein) en werd in de zomermaanden als vakantieverblijf gebruikt. De AB116 deed daarbij als slaapvertrek dienst. In 1989 werden alle drie de rijtuigen door de MBS gekocht die de AB 116 vervolgens in 2001 aan de SGB verkocht. Goes, 16 mei 2004.

Aangezien rijtuig AB116 tegenwoordig onder een dekzeil verscholen gaat staat hiernaast een andere foto van het rijtuig, om te laten zien hoe het eruit ziet. Haaksbergen, 31 mei 2001.
Foto: A. van der Donk

Klik hier voor meer foto's van dit rijtuig.

Eindafdeling houten coupérijtuig SS AB 781
Het verhaal van de HSM AB853 gaat ook op voor de NS-serie AB 6021-6085. Ook bij deze serie lag het in de bedoeling een van deze rijtuigen te bewaren en in de collectie van het Spoorwegmuseum op te nemen. Dat is er helaas niet van gekomen, omdat de restauratie een te grote aanslag op de beschikbare middelen zou plegen. Daarom werd besloten slechts een eindcoupé met het remmershuisje te bewaren en dit geheel in de oorspronkelijke toestand te herstellen. Dit gebeurde met de AB 6041 onder het oude SS-nummer AB781.
In het vernieuwde Spoorwegmuseum heeft de eindafdeling een plaats gekregen in de attractie "Wereld 3: Stalen Monsters". Daarmee is het vrijwel onzichtbaar geworden voor bezoekers. Alleen wie goed kijkt (na het instappen in het karretje direct rechts) ziet de eindafdeling staan. Spoorwegmuseum, 25 november 2005.

Klik hier voor meer foto's van de eindafdeling van dit rijtuig.

Postrijtuig SS L 102
Postrijtuig SS L102 (ex-NS P6007), in 1907 door Werkspoor voor de Staatsspoorwegen gebouwd, heeft na de afvoer in 1954 jarenlang in Soest bij een sloper gestaan. In oktober 2001 werd de 6007 door een aantal medewerkers van museumorganisaties ontdaan van alle onderdelen die nog op de een of andere manier van nut konden zijn bij de restauratie van postrijtuig HSM P 476 van de SGB.
Aangezien ook het complete houten rijtuigframe werd verwijderd, is het de vraag of het rijtuig daarmee nog bestaat. De SGB heeft het wel in haar materieeloverzicht staan. Onderdelen van het rijtuig zijn opgeslagen in en onder rijtuig P 476. Goes, 16 mei 2004.


Om een indruk te krijgen van hoe dit rijtuig er eens uitzag, staat hierboven een tekening van de rijtuigserie SS L101-105.

Snelgoederenwagen SS E 129
De in 1915 door Werkspoor gebouwde snelgoederenwagen E 129 deed bij de Staatsspoorwegen dienst voor het vervoer van goederen in sneltreinen ('ijlgoederen'). Bij de NS werd de wagen vernummerd in D 4467 en later nog in E 4081. Vervolgens heeft de wagen ook nog dienst gedaan als goederenbagagewagen Dg 4478. Uiteindelijk deed de wagen dienst in de ongevallentrein van station Hengelo. De wagen had daarbij een bruine kleur met een rode band aan de onderzijde van de houten opbouw en droeg het nummer 157 210.
In 1974 werd de wagen door de MBS verworven, waar de wagen jarenlang dienst als personeelsverblijf in Haaksbergen. Na een restauratie is de wagen in 1996 weer als wagen E 129 van de SS bij de MBS in groene kleur dienst gesteld. In 2017 is de wagen vervolgens gerestaureerd conform de beginperiode van de Nederlandsche Spoorwegen met het nummer E 4081. Haaksbergen, 8 juni 2019.

Klik hier voor meer foto's van deze snelgoederenwagen.

Bagagewagen SS D 6
In 1913 wordt door Werkspoor op het onderstel van SS-rijtuig AB 54 (Damlust, 1866) bagagewagen D 6 voor de Staatsspoorwegen gebouwd. De wagen heeft in het midden een dienstafdeling, die voorzien is van "buikjes" voor de zijuitkijk, met aan weerszijde een bagageruimte en 14 zitplaatsen. In de periode voor 1921 vindt een vernummering plaats naar D 2132. Bij de NS kreeg de wagen het nummer Dg 2162 en vanaf 1928 doet de wagen, op dat moment al zonder "buikjes", dienst als gereedschapswagen voor de dienst Seinwezen onder het nummer 177012.
In 1971 verwerft de TS de wagen, waarna een NVBS-werkgroep aan de restauratie van de wagen begint door slecht houtwerk te verwijderen. De restauratie stokt en de wagen, inmiddels nog maar met de helft van de bovenbouw, wordt overgedragen aan het Spoorwegmuseum. In nog bestaande bovenbouw zijn nog een smal raam, een roldeur en een gedeelte van ander raam te herkennen. Spoorwegmuseum, 8 juli 2020.

Klik hier voor meer foto's van deze bagagewagen.

Om een indruk te krijgen van hoe deze goederentrein bagagewagen er -nog met "buikje"- bij de NS uitzag, staat hierboven een tekening van de een wagen uit de serie NS Dg 2116-2144.

Bagagewagen SS D488
In 2002 werd in Boekarest (Roemenië) een drie-assige SS-bagagewagen uit de SS-serie D 401-498 (later NS D 4001-4098) ontdekt. De in 1914 door Werkspoor gebouwde wagen heeft zo'n 30 jaar in Boekarest gestaan en heeft als laatste dienst gedaan als slaapwagen in werktreinen. De bagagewagen is door het Spoorwegmuseum verworven en wordt in de staat waarin het gevonden is tentoongesteld. Daarmee wil men laten zien wat een van de gevolgen van een oorlog zijn voor een spoorwegbedrijf. Onbekend was om welke wagen het precies ging, maar doordat de wagen in het museum al een tijd buiten staat, is dankzij de roestvorming op de metalen bekleding het nummer D 4088 zichtbaar geworden, wat hoort bij de voormalige SS D 488. Spoorwegmuseum, 8 juli 2020.

Klik hier voor meer foto's van en twee artikelen over deze bagagewagen.

Bagagewagen SS D 527
Een van de laatste rijtuigen die nog als woning werd gebruikt was een voormalig SS-bagagewagen in Bergen op Zoom. Het gaat hier om de SS D 527 (later NS D 7572). In oktober 2003 is de wagen naar Goes vervoerd. De laatste bewoners van het bagagewagen hebben het aan de SGB geschonken die de wagen gaat restaureren. De wagen zal ter zijner tijd deel gaan uitmaken van de door de SGB samen te stellen Internationale D-trein. Goes, 16 mei 2004.

Klik hier voor meer foto's van deze bagagewagen.

Bagagewagen type SS DIII (reconstructie)
In de plaats Colmnitz in de voormalige DDR heeft de SGB de bak van een Duitse bagagewagen (ex-KPEV) gevonden die grote gelijkenis heeft met de bagagewagens van de series NS D 4101-4145 en NS D 4146-4220. Het is de bedoeling van de SGB om deze wagen als NS bagagewagen op te bouwen en met deze reconstructie dit type bagagerijtuig te laten zien.
De serie NS D 4101-4145 is oorspronkelijk de serie SS D 601-645 en gebouwd door Werkspoor en v.d. Zypen in de periode 1895-1901. Met deze bagagewagens kwam een nieuw type bagagewagen in dienst met hoge remkast en zonder zijuitkijk. Tot dan toe beschikte deze maatschappij over bagagewagens met lage remkast en kleine spiegelkasten en over bagagewagens met hoge remkast en zijuitkijkkasten waarbij de dienstafdeling in het midden lag. Bij deze wagens bevindt de dienstafdeling zich aan één einde en de toegang is mogelijk over een bordes en via het laadruim. Het laadruim heeft in elke zijwand één roldeur en een deur in de kopwand.
In de periode 1902-1905 werd de serie uitgebreid met de wagens D 651-725 (NS D 4146-4220), gebouwd door Gastell, Herband en de werkplaatsen van Zwolle en Tilburg. In afwijking van de eerste serie wagens hebben deze wagens in elke zijwand twee roldeuren en het laadruim is in tweeën gedeeld door een wand met schuifdeur.

Eind augustus 2008 is de wagen naar Goes getransporteerd. De bovenste foto toont de wagenbak nog in Colmnitz (D) op 3 augustus 2007. Op de onderste foto is bagagewagen SS D 615 uit de eerste serie zien in de uitvoering van de Staatsspoorwegen.
Bovenste foto: M. Kastelijn

Met dank aan Maykel Kastelijn en Arjen van der Donk voor de informatie over deze wagen.

Klik hier voor meer foto's van deze bagagewagen.

Naar boven ...

Rijtuig NCS BC 104
In de bossen bij Overberg hebben jarenlang drie oude rijtuigen gestaan, afkomstig van de NCS en SS. De rijtuigen waren eigendom van de schippersschool in Vreeswijk (Nieuwegein) en werden in de zomermaanden als vakantieverblijf gebruikt. Rijtuig BC 104 diende daarbij als slaapvertrek. Het rijtuig maakt deel uit van de in 1901 door Beijnes gebouwde serie BC 101-105. Het rijtuig werd in 1903 verbouwd tot derde klasse en vernummerd in C 133. Later vernummerde de NS het rijtuig nog in C 1820.
In 1989 is het rijtuig door de MBS verworven. Het heeft lange tijd in de loods te Boekelo opgeslagen geweest, maar staat nu in Haaksbergen, waar geïnventariseerd wordt welke werkzaamheden dienen te worden verricht voor een algehele restuaratie. De beplating aan weerszijden van het rijtuig is verwijderd om de staat van het houtwerk te kunnen nakijken. Na inventarisatie is in 2017 besloten om het rijtuig te gaan herstellen. Al het nog aanwezige hout van het interieur, wordt zoveel mogelijk schoongemaakt en verbvangen waar nodig. Als eerste wordt het gedeelte van de oude tweede aangepakt. Niet allene het houtwerk van de rijtuigbak, maar ook het stalen het chassis wordt waar nodig hersteld.
In 2020 krijgt de MBS een gift van het Prins Bernhard Cultuurfonds waardoor begonnen kan worden aan de restauratie van het rijtuig. Het streven is om de restauratie als NS C 1820 over 3 jaar afgerond te hebben. Haaksbergen, 22 augustus 2021.

Klik hier voor foto's van de restauratie van dit rijtuig.

Rijtuig NCS B 118
Ook het tweede NCS-rijtuig uit Overberg, de NCS B 118, is inmiddels eigendom van de MBS. Dit rijtuig uit de serie NCS B 111-127, dat later het NS nummer NS B 1813 kreeg, deed bij het internaat dienst als eet- en verblijfsruimte. Uit die tijd zijn nog opschriften in het rijtuig te vinden als: "Wees vrolijk en blij in bos en hei" en "Al zijn wij klein we willen schipper zijn".
Van deze serie rijtuigen maakt de B 119 deel uit van de collectie van het Nederlands Spoorwegmuseum. Boekelo; 17 april 2004.

Rijtuig NCS B 119
Een schitterend teakhouten-rijtuig is de NCS B 119, die begin jaren '70 in de Hoofdwerkplaats Haarlem is gerestaureerd. Het rijtuig maakt deel uit van de collectie van het Spoorwegmuseum. In het vernieuwde museum heeft het rijtuig een plaats gekregen in "Wereld 2, Droomreizen". Daar staat het samen met CIWL rijtuig WR 2287 aan een nagebouwd perron. Spoorwegmuseum, 25 november 2005.

Rijtuig NCS B 101
In 2011 verwerft de MBS de bak van het drie-assige lokaalrijtuig NCS B 101. Het rijtuig is in 1897 door de NCS Werkplaats in Utrecht gebouwd en maakt deel uit van de serie B 101-103. Deze rijtuigen hebben 48 zitplaatsen tweede klasse en 12 staanplaatsen. Aan beide einden van het rijtuig is een halve afdeling aanwezig, herkenbaar aan de ramen in de kopwanden en enkele ramen in de zijwanden.
In 1921 krijgt het rijtuig het NS nummer Bl 1605, in 1940 wordt het rijtuig gedeclaseerd naar derde klasse en in 1947 wordt het rijtuig afgevoerd.
Vervolgens fungeerd de rijtuigbak jarenlang als als noodwoning in de bossen ten zuiden van Hilversum. Vervolgens volgt het gebruik als vakantiehuisje. Op zaterdag 21 april 2012 wordt de nieuwe aanwinst overgebracht naar de MBS in Twente.
Lange tijd stond de wagenbak op een drieassig onderstel in de loods in Boekelo. Inmiddels staat de wagenbak op de grond in de locomotiefloods in Haakbergen. Daar wordt het rijtuig ingericht om het leven van de spoorpersoneel toe te lichten. Haaksbergen, 8 juni 2024.

Klik hier voor meer foto's van de berging van dit lokaalspoorrijtuig.

Naar boven ...

Lokaalspoorrijtuig SME 68
Rijtuig SME 68 is een oorspronkelijk Nederlands lokaalspoorrijtuig uit een serie van 15 stuks, gebouwd in 1917 door Werkspoor in opdracht van de Staatsmijnen. Vanaf 1918 deed het dienst voor de Nederlandsche Spoorwegen onder het nummer Cl290, waarbij het gebruikt werd voor het vervoer van werklieden tussen de mijnen onderling en enkele stations. In 1923 werd de hele serie verkocht aan NS, waarna ze korte tijd dienst gedaan hebben op diverse lokaalspoorlijnen. In 1930 verbouwde de NS het rijtuig tot een bovenleiding-montagewagen, waarbij het voorzien werd van een platform op het dak. In deze functie is het rijtuig tot 1969 bij de NS in dienst geweest.
In 1969 is de C290 via de TS verkocht aan de SHM. Door de TS werd het platform van het dak verwijderd en het interieur van (dwars)banken voorzien, afkomstig van blokkendoosrijtuigen. Na een restauratie door de SHM in 1998, is het rijtuig weer in de donkergroene kleur van de NS lokaalspoorrijtuigen geschilderd. Begin 2016 is een grondige restauratie gestart waarna het rijtuig in september 2018 gereed kwam als SME 86. Wognum-Nibbixwoud, 4 september 2018.
Foto: Stoomtram Hoorn-Medemblik

Klik hier voor meer foto's van dit rijtuig en hier voor foto's van de revisie.

Naar boven ...