Rijtuigen plan K

SerieAB 7351-7380
Lengte over buffers22.650 mm
Aantal zitplaatsen18 1e klas, 40 2e klas
Gewicht49 ton
FabrikantBeijnes
Bouwjaar1957,1958

De rijtuigen serie AB 7351-7380 werden bij Beynes besteld voor het internationaal verkeer samen met de rijtuigen van plan N. De rijtuigen plan K werden naar het ontwerp van de rijtuigen type bolkop gebouwd. Het zouden na de rijtuigen plan D de laatste rijtuigen zijn die van dit ontwerp waren afgeleid.
De rijtuigen hebben acht compartimenten, waarvan drie met ieder zes zitplaatsen eerste klas en vijf met ieder acht zitplaatsen tweede klas. Alle zittingen zijn uittrekbaar, waarbij de rugkussens meebewegen. Hierdoor kunnen twee tegenover elkaar geplaatste zittingen als slaapbank dienst doen. In de zijgang bevinden zich nog zes klapzittingen. De eerste klas compartimenten zijn iets breder dan de compartimenten tweede klas, waardoor dit verschil ook aan de buitenzijde zichtbaar is in de breedte van de ramen.
Op beide balkons is een toilet en een afzonderlijke wasgelegenheid aanwezig.

tekening_plank

Wijzigingen
Het aantal wijzigingen is zeer beperkt te noemen. Na het terugtrekken van de rijtuigen uit de internationale dienst werd de mogelijkheid tot stoomverwarming verwijderd. Rond 1983 werd ook de mogelijkheid tot verwarming met 3000V gelijkstroom en 1000V 17Hz wisselstroom verwijderd.

develeensmaarse_foto02
De rijtuigen plan K hebben lange tijd dienst gedaan op de verbinding Den Haag CS-Keulen. Rijtuig 51 84 38-40 186-2 in een van deze treinen te Rotterdam; 27 april 1974.
Foto: D. Eveleens Maarse

Vernummeringen
De rijtuigen kwamen onder de nummers 7351-7380 in dienst. Met de invoering van de computernummering in 1969 werd deze op de rijtuigen aangebracht. In 1979/81 vond een vernummering plaats na het terugtrekken van de rijtuigen uit de internationale dienst. Het verwijderen van de mogelijkheid tot stoomverwarming leidde ertoe dat het 7e en 8e getal van '30' in '40' werd wijziging. Een tweede vernummering in 1982 en 1983 betrof de wijziging van het 7e en 8e getal '40' in '37' als gevolg van een verder beperking in de mogelijkheid tot verwarming.
Het in 1981 aan de SGB verkochte rijtuig kreeg daar het nummer AB139. De tweede maal dat de SGB een rijtuig plan K kocht (in 1984) kreeg dit rijtuig wederom het nummer AB139.

zaanstraat_foto18
Plan K-rijtuig 51 84 38-40 178-9 op het terrein van de lijnwerkplaats Amsterdam Zaanstraat.
Verzameling A. Koch

Levensloop
De rijtuigen werken niet alleen in de reisbureautreinen naar de zon, de bergen of de wintersport ingezet, maar ook in treinen waar volgens internationale afspraken NS rijtuigen voor beschikking moest stellen. De rijtuigen plan K hebben jarenlang tot volle tevredenheid van publiek en NS hun diensten verricht, ook toen zij vanaf 1972 in de buurlandtreinen Rotterdam (later Den Haag) - Venlo - Keulen kwamen te rijden. Deze nieuwe inzet werd veroorzaakt door de problemen met de rijtuigen plan N, waardoor voor de reisbureautreinen waarin plan K en N samen reden buitenlands materieel werd ingezet.

hfoege_foto01
Lokomotief 110 412-4 rijdt met een aantal rijtuigen plan K en N door station Köln-Deutz, 1979.
Foto: H. Foege

Na het in dienst komen van de rijtuigen type ICR werden de rijtuigen plan K en N vervangen door deze nieuwe rijtuigen. Na 1981 werden de rijtuigen plan K geleidelijk afgevoerd. Ook werden in 1981 zeven rijtuigen verkocht aan de SSN en de SGB. De in 1982 nog aanwezige rijtuigen waren alleen nog als reserve in dienst en werden in deze periode onder andere gebruikt bij de instructieritten van de lokomotieven serie 1600.
In 1983 ontstond bij de NS een groot materieeltekort. Dit werd veroorzaakt door de verwachte vervoersgroei en de vertraging in de levering van de eerste dubbeldeksrijtuigen. De voor de dubbeldeksdienst bestelde lokomotieven serie 1600 waren al wel aanwezig, zodat de oplossing voor het tekort werd gezocht in getrokken treinen. In totaal werden 14 rijtuigen plan K en 11 rijtuigen plan N teruggehaald van de sloper en museumbedrijven en gereviceerd.

1986_0255
Het tweede rijtuig plan K dat de SGB heeft gehad is de ex-AB 7378, dat het nummer AB139II kreeg. Goes, 14 augustus 1986.

In 1984 werd een groot deel van het materieeltekort opgelost door onder andere de instroom van de IC3-treinstellen en de verlenging van de Sprintertreinstellen met een tussenbak. Eind mei 1984 konden de rijtuigen plan K en N definitief worden afgevoerd. Rijtuig 50 84 38-37 084-5 werd in dat jaar verkocht aan de SGB en de Stichting Brabant Rail werd eigenaar van de rijtuigen 50 84 38-37 074-6 en 50 84 38-37 083-7.
In 1984 werd ook plan rijtuig 50 84 38-37 082-9 aan de koninklijke trein toegevoegd voor het vervoer van hofdignitarissen en leden van de regering tijdens staatsbezoeken van de koningin.

Na de buitendienstelling heeft rijtuig 38-37 071 nog een bijzondere rol gehad als tentoonstellingsruimte Villa karel. Na afloop van de tentoonstelling verwerft de VSM het rijtuig. Deze organisatie is omstreeks halverwege de jaren '90 gestart om een aantal rijtuigen type 'bolkop' aan te schaffen om net als bij de Oostenrijkers en Blokkendozen een stam te kunnen vormen.

2003_0149
Het begeleidingsrijtuig plan K van de koninklijke trein, de 50 84 38-37 082-9, in het Nederlands Spoorwegmuseum; 1 april 2003.

Resterende rijtuigen
Van de rijtuigen plan K is gezien de omvang van de serie een relatief groot aantal rijtuigen bewaard gebleven. Bij de VSM zijn de rijtuigen AB7359, AB7370, AB7377 en AB7378 te vinden. Het Nederlands Spoorwegmuseum heeft rijtuig AB7376 in bezit, het voormalige begeleidingsrijtuig van de koninklijke trein.

Verder naar nummering en vernummering rijtuigen Plan K.

Bronvermelding:
voor een overzicht van gebruikte bronnen zie de pagina boeken en artikelen

Naar boven ...