Slaaprijtuig type Uf

Serie	71 84 71-40 658-4
Oorspronkelijk nummer	3718
Lengte	23.452 mm
Gewicht	53 ton*
Fabrikant	Credé
Bouwjaar	1931

*) Van een gewicht van 53 ton was sprake tijdens de buitendienststelling in Culoz (F). Voor deze serie rijtuigen was een gewicht van 51 ton gebruikelijk.

Slaaprijtuig 3718 van Wagons-Lits behoort tot een deelserie slaaprijtuigen met de nummers 3703-3722. De rijtuigen zijn in 1931 gebouwd door de Duitse Waggonfabrik Gebrüder Credé in Niederzwehren (nabij Kassel) en zijn van origine van het type Ym (m=métallique). De rijtuigen uit deze deelserie hadden binnenwanden van metaal. De overige rijtuigen uit de serie (3723-3742) hadden houten binnenwanden.

Het rijtuig bezit elf coupés met drie zitplaatsen die omgebouwd kunnen worden tot twee slaapplaatsen. Tien coupés kunnen per twee worden samengevoegd door de aanwezigheid van tussendeuren. De beide balkons zij met een draaideur afgesloten van de zijgang. Aan ieder zijde van het rijtuig is een toilet aanwezig dat niet van het balkon, maar vanuit de zijgang toegankelijk is. De draaistellen zijn van het type zwanenhals.

Slaaprijtuig WL 3726 maakt deel uit van de deelserie met houten binnenwanden. Amsterdam, mei 1952.
Foto: W.A.C. Wendelaar, verzameling O. Dijkstra

Het rijtuig werd in 1955 verbouwd tot type Um (U=Universeel, m=métallique), met behoud van de bestaande bedden van het “matrassysteem”. Vermoedelijk in 1963 is het rijtuig vervolgens verbouwd tot het type Uf (U=Universeel, f=formica). Deze verandering was in feite een echte wederopbouw, waarbij de de metalen binneninrichting van het rijtuig bedekt werd met formica. De coupés krijgen een indeling die gebruikt kan worden voor één (Single), twee (Double) of drie (T3) personen. Door deze wijging neemt het aantal zit- en slaapplaatsen toe tot 33. Deze indeling maakt een flexibele inzet mogelijk en wordt door de Wagons-Lits "Universeel" genoemd. Bij de verbouwing worden de draaistellen vervangen door die van het type Minden Deutz.
Omstreeks 1963 zijn nieuwe bedden van het "System Klein" ingebouwd. Daarmee kunnen de bedden vooraf opgemaakt worden, wat een grote verlichting voor het werk van de wagenbegeleider betekent.
Waarschijnlijk in 1975 zijn in de werkplaats van Wagons-Lits in Wenen de vouwbalgen vervangen door rubber buisbalgen.

Slaaprijtuig 71 84 71-40 658-4 als rijtuig no. 75 in Autotrein 1353 naar Narbonne tijdens de keertijd te 's-Hertogenbosch; 20 augustus 1972.
Foto: L. Behlau

In de periode van 1959 tot 1963 was het rijtuig in Denemarken gestationeerd. Na de verbouwing tot Uf is het rijtuig vanaf 1971 ingezet met het NS-nummer 71 84 71-40 658-4 in de internationale treinen, waaronder Autotrein 1353 naar Narbonne tijdens. Uiterlijk in 1977, maar vermoedelijk al in 1975, is het rijtuig uit het materieelpark van NS verdwenen en weer teruggegaan naar Wagons-Lits.
Het rijtuig heeft na zijn NS-periode nog lang dienst gedaan. Zo reed het rijtuig nog tot de herfst van 1985 in trein D202/203 "Chopin" tussen Wien Südbahnhof (Ost) en Warschau.

Slaaprijtuigen type STU

Serie	71 84 72-40 151-9 en 71 84 72-40 152-7
Oorspronkelijk nummer	2896 en 2947
Lengte	23.452 mm
Gewicht	?? ton en ?? ton
Fabrikant	Ringhoffer en Credé
Bouwjaar	1926

Slaaprijtuig 2896 maakt oorspronkelijk deel uit van de serie slaaprijtuigen 2892-2901 van het type S2 (s=steel). Deze serie rijtuigen is in 1926 gebouwd door Ringhoffer (Ringhofferovy Zavody et SP. Smichow) in Tsjechoslowakije. De rijtuigen hebben oorspronkelijk een zijgang en twaalf coupés met in totaal 16 zit-/slaapplaatsen. Op het moment dat het rijtuig bij NS dienst doet is het verbouwd tot het type STU (S=steel, T=transformé en U=Universal). Daarbij behoud het rijtuig de hoofdindeling van 12 coupés en een zijgang, maar het aantal zit-/slaapplaatsen neemt toe tot 28. Acht coupés zijn bestemd voor twee personen, de overige vier coupés voor drie personen.

Deze coupés voor drie personen bevinden zich in het midden van het rijtuig. Alle coupés hebben een wasgelegenheid. Twee naast elkaar gelegen éénpersoons coupés kunnen samengevoegd worden tot één ruimte. In de zijgang is een stoel voor de wagenbegeleider bij de ruimte verwarmingsketel. Aan beide zijden van het rijtuig is een balkon aanwezig. Het rijtuig heeft twee toileten, één aan iedere zijde. De draaistellen zijn van het type zwanenhals.

Slaaprijtuig WL2896, voorzien van Deense opschriften, in Esbjerg (Denemarken); oktober 1963.
Foto: F. Stöckl, verzameling O. Dijkstra

Rijtuig 2947 maakt oorspronkelijk deel uit van de serie slaaprijtuigen met de nummers 2943-2967. Deze stalen rijtuigen zijn in 1926 gebouwd door de Duitse Waggonfabrik Gebrüder Credé in Niederzwehren (nabij Kassel) en zijn van origine van het type S1. Het rijtuig bezit een zijgang waaraan zich twaalf coupés met 16 zit-/slaapplaatsen bevinden. Ook dit rijtuig is voor de komst naar de NS verbouwd tot het type STU. Doordat de indeling van het type S1 anders is dan van het type S2, onstaan twee (sub)typen. De 2947 heeft na de verbouwing tot het type STU acht coupés voor twee persoon en vier coupés voor drie personen. Ook hier hebben alle coupés een eigen wasgelegenheid en kunnen twee naast elkaar gelegen éénpersoonscoupés worden samengevoegd tot één grote ruimte. Het verschil met het andere (sub)type STU is de wijze waarop de banken in de coupés zijn geplaatst.

Aan beide uiteinden van van het rijtuig bevinden zich een balkon en een toilet. Eén toilet bevat tevens een wasgelegenheid. Aan het einde van de gang is een stoel voor de wagenbegeleider. De stoel bevindt zich tegen de ruimte waar de ketel voor de warmwatervoorziening zit. De draaistellen zijn van het type zwanenhals.

Slaaprijtuig WL2947 heeft een groot aantal ramen aan de zijde van de zijgang. De foto stamt van voor de periode waarin het rijtuig in de NS-nummering was opgenomen. Hoek van Holland, 1967.
Foto: verzameling O. Dijkstra

De beide slaaprijtuigen hebben van 1971 tot 1972 onder de computernummers 71 84 72-40 151-9 (2896) en 71 84 72-40 152-7 (2947) bij de NS dienst gedaan. Na afloop van de inzet bij NS zijn de rijtuigen teruggekeerd naar Wagons-Lits.

Slaaprijtuigen type YU

Serie	71 84 71-40 281-5 en 71 84 71-40 282-3
Oorspronkelijke nummers	3907, 3909
Lengte	23.452 mm
Gewicht	? ton
Fabrikant	Nivelles
Bouwjaar	1949

In afwachting van de komst van de slaaprijtuigen type T2S hebben twee slaaprijtuigen type YU van Wagons-Lits dienst gedaan bij de NS. De twee rijtuigen maken deel uit van de serie 3903-3931, die in 1949 gebouwd is door Nivelles in België. De rijtuigen zijn gebouwd als type YTb (Type Y Toerisme voiture bois), maar zijn later gewijzigd in het type YU (Type Y Universel).

Slaaprijtuig WL3917, een soortgenoot van de beide rijtuigen die onder NS-nummer dienst hebben gedaan. Oostende (België), juni 1952
Foto: W.A.C. Wendelaar, verzameling O. Dijkstra

De rijtuigen hebben twee balkons, een zijgang met 11 coupes. Vier coupés bieden plaats aan drie personen en zeven coupés zijn voor twee personen bestemd. De totale capaciteit is daarmee 26 zit-/slaapplaatsen. Elke coupé heeft een wasgelegenheid en twee naastgelegen coupes kunnen worden samengevoegd tot een grotere ruimte. Aan een einden van het rijtuig is een toilet aanwezig, aan de andere zijde een toilet en een klein kantoortje zich bevinden. Aan dit einde van de zijgang tegenover het kantoortje is een stoel voor de dienstdoende wagenbegeleid(st)er aanwezig. Tijdens de nachtelijke ritten kan deze daar plaatsnemen en zo de toegangsdeuren van de slaapcompartimenten overzien.

Restauratierijtuigen CIWL
In de periode 1970-1981 hebben diverse restauratierijtuigen van Wagons-Lits met NS-nummers gereden. Sommige rijtuigen slechts voor enkele jaren, andere rijtuigen gedurende de gehele periode. Deze restauratierijtuigen zijn exemplaren uit verschillende series rijtuigen die voor Wagons-Lits zijn gebouwd. Omdat de restauratierijtuigen bij NS wel in een aaneengesloten nummerserie waren opgenomen, worden ze in dit overzicht als één serie behandeld.

Serie	51 84 88-50 001-9 en 51 84 88-50 002-7
Oorspronkelijke nummers	4259 en 4264
aantal zitplaatsen	46
Lengte	23.000 mm
Gewicht	40,6 ton
Fabrikant	Simmering
Bouwjaar	1950

Slaaprijtuigen type MU

Serie	71 84 72-80 619-6 t/m 622-0
Oorspronkelijke nummers	4796-4798, 4832
Lengte	26.400 mm
Gewicht	56 ton
Fabrikant	Donauworth, Fiat
Bouwjaar	1966, 1970

In 1971 en 1973 kwamen deze slaaprijtuig bij NS in dienst. De rijtuigen 72-80 619 t/m 621 behoren tot de serie 4796-4805 die in 1966 door Donauworth is gebouwd. De 72-80 622 behoort tot de serie 4821-4840 die door Fiat in 1970 is gebouwd. Deze slaaprijtuigen hebben een zijgang en 12 compartimenten voor elk drie reizigers. De drie zitplaatsen kunnen worden omgebouwd tot drie slaapplaatsen. Verder beschikt ieder rijtuig over twee toiletten, een pantry voor de begeleid(st)er en een kast voor het opbergen van beddengoed. Slechts aan één zijde van het rijtuig is een balkon aanwezig. De rijtuigen hebben geforceerde ventilatie, terwijl de 622 is voorzien van airconditioning. Een boiler zorgt voor warm water.

Slaaprijtuigen 71 84 72-80 620-4 (4797) en 71 84 72-80 622-0 (4832) in een vakantietrein naar Milaan. Het laatste rijtuig is herkenbaar aan het ontbreken van het CIWL logo op de zijwanden en teksten onder de dakrand. ‘s-Hertogenbosch, juni 1977.
Foto: D. Eveleens Maarse

De rijtuigen waren bij indienststelling blauw van kleur met gele biezen en het logo van de CIWL op de beide zijkanten. Rijtuig 72-80 622, eigendom van de NS, week hiervan af. Dit rijtuig had geen logo op de zijwanden en geen teksten onder de dakrand. Later zijn de rijtuigen geheel blauw geschilderd met een witte band onder de ramen met daarin de tekst "Voiture lits Vettura letti Schlafwagen Sleeping car". De deuren zijn zilvergrijs van kleur.

Slaaprijtuig type MU 71 84 72-70 622-2 (4832). Watergraafsmeer, 27 februari 1995.
Foto: C. van Gageldonk

Slaaprijtuig NS 61 84 72-70 622-4 (4832) achter lokomotief NS 1203. Watergraafsmeer, 11 juni 1998.
Foto: K. Mooij

In 1998 vind een vernummering plaats na afname van de mogelijkheid tot stoomverwarming. In 1995 vind werderom een vernummering plaats, ditmaal vanwege de beëindiging van de TEN-pool voor slaaprijtuigen. In december 1996 heeft rijtuig 72-80 622 een nieuwe beschildering gekregen waarbij het rijtuig zijn blauwe kleur heeft behouden, maar voorzien is van een gele streep onder de ramen en afbeeldingen van sterren.

Slaaprijtuigen type T2S

Serie	71 84 75-70 458-8 en 459-6
Oorspronkelijke nummers	6458, 6459
Lengte	26.400 mm
Gewicht	54 ton
Fabrikant	Schlieren
Bouwjaar	1975

In 1975 stelde de NS twee slaaprijtuigen van het type T2S in dienst. Naast de NS hebben nog diverse andere Europese spoorwegmaatschappijen dit type rijtuig aangeschaft. In totaal zijn 63 rijtuigen gebouwd voor de NS, DB, DSB, FS, SBB en ÖBB. Bij het ontwerp van dit wagentype is veel aandacht besteed aan de geluidsisolatie. Ondermeer kreeg het zwevende wanden en een zwevende vloer, dit ter verhoging van het slaapcomfort.

Slaaprijtuig NS 71 84 75-70 459-6. Utrecht CS, 3 juli 1975.
Foto: D. Eveleens Maarse

Het rijtuig beschikt over een zijgang met 17 compartimenten met ieder twee zitplaatsen en twee bedden. Ieder compartiment heeft zijn eigen temperatuurregeling en wasgelegenheid. Twee naast elkaar gelegen compartimenten kunnen door het openklappen van een tussendeur vergroot worden tot één vierpersoonsafdeling. Aan de zijde zonder balkon bevinden zich twee toiletten en een ruimte voor de slaapwagenbegeleid(st)er. De zijwanden van deze rijtuigen verschillen sterk van elkaar. Aan de zijgangzijde beschikt het rijtuig over acht grote en één klein venster. De andere zijwand kent maar liefst negentien kleine ramen. Voor ieder slaapcompartiment één en twee voor de toiletten.

De beide slaaprijtuigen kwamen met de nummers 71 84 75-70 458-8 en 459-6 in dienst bij NS. Bij het beëidigen van de TEN-pool heeft nog een vernummering plaatsgevonden.

Slaaprijtuig 71 84 75-70 458-8 in de Nord-West Express te Hoek van Holland Haven; september 1978.
Foto: D. Eveleens Maarse

Slaaprijtuig T2S 71 84 75-70 458-8. Hoek van Holland, 31 januari 1998.
Foto: P. van Rosmalen

De slaaprijtuigen reden in de TEN-pool (Trans Euro Night) en konden onder andere aangetroffen worden in de autoslaaptreinen en de nachttreinen van Amsterdam naar Oostenrijk en Zwitserland. Beide rijtuigen zijn door de NS in 2002 verkocht aan Rollende Landstraße Oostenrijk.

Buffetrijtuigen serie 51 84 88-40 001-3 t/m 007-0

Het buffetrijtuig 51 84 88-40 001-2 op het terrein van de lijnwerkplaats Leidschendam; 6 augustus 1985.

Restauratierijtuigen serie 51 84 88-40 011-5 t/m 014-9

Restauratierijtuig 51 84 88-40 012-9 staat op 2 juni 1987 te 's-Hertogenbosch.

Slaaprijtuigen type WLAB30

Serie	71 84 70-70 016-9 t/m 020-1
Oorspronkelijke nummers	4558, 4552, 4536, 4529, 4535
Lengte	24.050 mm
Gewicht	43,5 ton
Fabrikant	Fouche (Fr) en Ansaldo (I)
Bouwjaar	1955

Deze rijtuigen behoren tot een serie van oorspronkelijk tachtig slaaprijtuigen eerste klasse type P (naar de ontwerper Pillepich). Met 20 (kleine) compartimenten boden zij slaapplaats aan maximaal twintig reizigers en hun typeaanduiding was dan ook WLA20. Om de rijtuigen aan te passen aan de eisen van de tijd en geschikt te maken voor de tweede klas-reizigers vond begin jaren ’90 een uitgebreide renovatie plaats. Zeventien rijtuigen werden door de werkplaats van Wagons-Lits in Oostende ingrijpend gewijzigd en gemoderniseerd.

Bij deze renovatie werd de indeling gewijzigd in 10 compartimenten met drie slaapplaatsen. Door de verhoging van het aantal compartimenten moest de betreffende zijwand geheel vernieuwd worden. De typeaanduiding wijzigde daarbij in WLAB30. Het verschil in klasse wordt bepaald door het aantal reizigers dat een compartiment deelt: één of twee in de eerste klasse en drie in de tweede klasse. De rijtuigen hebben slechts aan één zijde een balkon toegangsdeuren. Aan de andere zijde zijn twee toiletten aanwezig. Bij de verbouwing zijn de rijtuigen tevens geschikt gemaakt voor een maximumsnelheid van 160 km/h.

De compartimentszijde van slaaprijtuig 71 84 70-70 016-9 heeft een groot aantal smalle ramen. Watergraafsmeer, 6 mei 1995.
Foto: K. Mooij

Een onbekend slaaprijtuig type WLAB30. Duidelijk is te zien is dat het rijtuig aan één kant geen balkon met toegangsdeuren kent. Utrecht CS, 27 februari 1994.
Foto: verzameling M. Haman

Bij de verbouwing werd ook de kleurstelling aangepast. De van oorsprong Inox-rijtuigen (inoxidable=roestvrijstaal) kregen daarbij rond de ramen de blauwe TEN-beschildering. Tussen dak en zijwand is een gele streep aangebracht. Onder de raampartij zijn het NS-vignet en het opschrift "Trans Euro Night" aangebracht op een blauwe achtergrond. Dit laatste opschrift is overigens in 1995, na het beëindigen van de TEN-pool, van de zijwanden verwijderd.

Chouchetterijtuigen type Bcm

Serie	51 84 50-30 001-8 t/m 020-8
Oorspronkelijke nummers	51 80 50-30 012-9 t/m 084-8 (niet aansluitend)
Lengte	26.400 mm
Gewicht	40 ton
Fabrikant	Diversen
Bouwjaar	1964-1969

Door het opheffen van de DB/NS ligrijtuigenpool eind 1993 kreeg de NS de beschikking over een twintigtal couchetterijtuigen die voorheen eigendom van de DB waren. De rijtuigen hebben een zijgang en 10 coupés met zes zit-/ligplaatsen. Ieder rijtuig heeft twee toiletten, vier wasruimte en een compartiment voor de reis begeleider.

Na overname door NS werd het DB-logo verwijderd, het NS-logo en een NS-nummer aangebracht. De eerste maanden hebben de meeste van deze rijtuigen hun Duitse uiterlijk behouden. Pas in het najaar van 1994 werd rijtuig 51 84 50-30 013-3 als eerste gereviseerd exemplaar door het Onderhoudsbedrijf Haarlem afgeleverd. Bij deze revisie worden de zitplaatsen van nieuwe bekleding voorzien, en krijgt het rijtuig een nieuwe beschildering. De zijwanden worden uitgevoerd in blauw met een dunne gele band onder de ramen, het opschrift "Couchette" en het NS-logo. Het reviseren van de draaistellen is uitbesteed aan de DB-werkplaats in Krefeld. Daar worden de draaistellen bovendien geschikt gemaakt voor 160 km/h door het vervangen van de blokkenrem door schijfrem.

De couchetterijtuig zijn aan te treffen in het forfaitair vervoer en internationale treinen van en naar Amsterdam. Bij een ontsporing in 2000 te Brühl (Duitsland) was rijtuig 51 84 50-70 003-5 dusdanig zwaar beschadigd dat het total loss werd verklaard en ter plaatse gesloopt. De DB heeft leverde ter vanging van het verongelukte rijtuig het couchetterijtuig 51 80 50-30 062-4 aan de NS. Ausbesserungswerk Neumünster knapte het rijtuig op en bracht de NS-beschildering aan. Bij NS werd het rijtuig vernummerd in 51 84 50-70 021-7.

Couchetterijtuig 51 84 50-30 010-9, nog in de kleuren van de DB, maar al met zwart NS-logo. Watergraafsmeer, 19 september 1994.
Foto: K. Mooij

Hetzelfde rijtuig als hierboven, maar inmiddels vernummerd in 51 84 50-70 010-0 en voorzien van een nieuw in- en exterieur. Watergraafsmeer, 6 mei 1995.
Foto: K. Mooij

Couchetterijtuigen type Bcvmh

Serie	61 80 05-90 101-1 t/m 110-2, 61 80 05-70 111-4 t/m 113-0, 115-5 t/m 130-0
Oorspronkelijke nummers	61 84 50-90 101-1 t/m 110-2, 61 84 50-70 111-4 t/m 113-0, 115-5 t/m 130-4
aantal zitplaatsen	53 + 10 kinderzitjes
aantal ligplaatsen	42 + 11
Lengte	26.400 mm
Gewicht	52,5 ton
Fabrikant	Wagon Union GmbH. (Berlijn BRD.)
Bouwjaar	1979/1980

Eind 1993 werd de rijtuigpool van de NS en DB voor zit- en ligrijtuigen (couchetterijtuigen) beëindigd. Aangezien NS geen garantie van DB kon krijgen voor het ter beschikking stellen van voldoende ligrijtuigen voor het forfaitaire vervoer diende naar een andere mogelijkheid gekeken te worden om een dreigende tekort aan ligrijtuigen af te wenden. De oplossing werd gevonden in de aankoop van 29 couchetterijtuigen van de Duitse reisorganisatie "Touristik Union International" (TUI). Aanschaf en renovatie van deze rijtuigen was goedkoper dan het laten bouwen van nieuwe rijtuigen.

Couchetterijtuig 61 84 50-70 116-3 in de oude TUI-kleuren en voorzien van NS-logo. Utrecht CS, 10 maart 1996.
Foto: C. van Gageldonk

De rijtuigen hebben 10 coupés met vijf zit- en vier ligplaatsen en één halve coupé met drie zitplaatsen en twee bedden. Voor de eventuele vijfde persoon in ieder compartiment, en voor de derde reiziger in het halve compartiment, kan een slaapplaats boven het gangpad gecreëerd worden. In ieder ieder compartiment is bovendien een kinderzitje aanwezig. Het rijtuig heeft twee toiletten, één wasruimte en een compartiment voor de reisbegeleider. Een tiental rijtuigen is door de aanwezigheid van een railrem toegelaten voor een maximumsnelheid van 200 km/u. De resterende negentien rijtuigen mogen maximaal 160km/u rijden.

Couchetterijtuig 61 84 50-70 123-8. Watergraafsmeer, 10 maart 1995.
Foto: C. van Gageldonk

De rijtuigen zijn bij NS in gebruik genomen in de originele TUI-uitvoering; beige buitenwanden met karmijnrode en oranje banen en een bruine onderzijde. De afkorting "TUI" werd van de zijwanden verwijderd en vervangen door een NS-nummer en het NS-vignet in zwarte uitvoering. Na enige tijd worden de rijtuigen donkerblauw geschilderd, nog voordat zij een interieurrevisie ondergaan. De rijtuigen krijgen de donkerblauwe Wagons-Lits kleur, een gele bies en het opschrift "Couchette". Na de overname door NS is een begin gemaakt met revisie van de rijtuigen. Het Revisiebedrijf Tilburg is hierbij hoofdaannemer en besteedt een gedeelte van het werk uit aan de werkplaats in Haarlem. De stoelen worden voorzien van nieuwe bekleding en het interieur krijgt een fris uiterlijk.

Duidelijk zichtbaar zijn de twee gematteerde ramen van de wasruimten te zien, zoals hier bij rijtuig 61 84 50-70 124-7. Watergraafsmeer, 28 augustus 2004.

Couchetterijtuig 61 84 50-90 103-7 in de uitvoering van de City Night Line. Watergraafsmeer, 28 augustus 2004.

Slaaprijtuigen type MU

Serie	71 84 72-70 502-0 t/m 729-8 (niet aansluitend)
Oorspronkelijke nummers	4708 t/m 4775 (niet aansluitend)
Lengte	26.400 mm
Gewicht	?? ton
Fabrikant	EIC, Fiat
Bouwjaar	1964, 1965

Na de beëindiging van de Trans Euro Night-pool (TEN) in 1995 werden de rijtuigen hiervan bij de diverse deelnemende spoorwegmaatschappijen ondergebracht. Dat gebeurde naar evenredigheid van het aantal diensten dat voor een maatschappij wordt uitgevoerd. Twaalf slaaprijtuigen type MU die tot dat moment dienst deden bij de SNCF en Wagons-Lits kwamen hierdoor bij de NS terecht.

Slaaprijtuig type MU 51 84 72-70 614-3 (4764). 's-Hertogenbosch, 18 augustus 1995.
Foto: C. van Gageldonk

De rijtuigen behoren tot de serie 4701-4740 die in 1964 door EIC is gebouwd en de serie 4761-4775 die in 1965 door Fiat is gebouwd. De rijtuigen hebben een zijgang en 12 coupés voor ieder drie reizigers. Twee naast elkaar gelegen Per twee coupés zijn samen te voegen door het openen van een tussendeur.
De rijtuigen beschikken over twee toiletten, een pantry voor de begeleid(st)er en een kast voor het opbergen van beddengoed. Deze zijn aan een zijde van het rijtuig geculsterd. Aan de andere zijde van het rijtuig is een balkon aanwezig. De rijtuigen hebben een blauwe kleur, een witte band onder de ramen en een witte of zilverkleurige toegangsdeur.

NS slaaprijtuig 51 84 72-71 708-2 (4708). Den Bosch, 9 juni 1995.
Foto: verzameling M. Haman

Slaaprijtuig MU 51 84 72-71 574-8 (4761). Watergraafsmeer, 16 juni 1995.
Foto: P. van Rosmalen

Slaaprijtuigen type MUs

Serie	61 84 72-71 311-3 t/m 313-9, 318-8, 320-4, 321-2, 324-6, 327-9 t/m 330-3
Oorspronkelijke nummers	4741-4743, 4747, 4748, 4750, 4751, 4754, 4757-4759
Lengte	26.400 mm
Gewicht	53 ton
Fabrikant	Fiat
Bouwjaar	1964

Door de werkplaats van Wagons-Lits in Oostende zijn in de periode 1995-1997 twaalf slaaprijtuigen voor de NS gemoderniseerd. Het betrof van oorsprong in 1964 door Fiat gebouwde rijtuigen type M, waarvan het interieur vergaand gemoderniseerd is en die onder andere airconditioning hebben gekregen. De rijtuigen zijn daarmee identiek aan het type MU geworden. Ze bevatten 12 compartimenten voor ieder drie reizigers aan een zijgang. Verder beschikt ieder rijtuig over twee toiletten, een pantry voor de begeleid(st)er en een kast voor het opbergen van beddengoed.

Tijdens de ombouw is ook de nieuwe beschildering volgens NS-huisstijl aangebracht. Deze bestaat uit een donkerblauwe kleur, een gele bies en sterren op de zijwand.

Slaaprijtuig type Mus in een wintersporttrein in Zell am See (Oostenrijk), 13 februari 1999.
Foto: L. Beaumadier

Slaaprijtuigen type WLABmh33

Serie	61 84 71-30 801-4, 805-5, 807-1, 818-8, 819-6
Oorspronkelijke nummers	71 86 71-30 801-0, 805-1, 807-7, 818-4, 819-2
Lengte	26.400 mm
Gewicht	54 ton
Fabrikant	Hansa Waggonbau
Bouwjaar	1959

Na de beëindiging van de Trans Euro Night-pool (TEN) per 28 mei 1995 werden de slaaprijtuigen uit deze pool bij de diverse deelnemende spoorwegmaatschappijen ondergebracht. Dit gebeurde naar evenredigheid van het aantal diensten dat voor rekening van deze maatschappijen werd uitgevoerd. Hierdoor kreeg NS de beschikking over vijf slaaprijtuigen van het type WLABmh33 die tot dat moment waren ondergebracht bij de Deense Spoorwegen (DSB). De vijf rijtuigen type WLABmh33 maakten deel uit van een serie van 117 rijtuigen die hun loopbaan bij de Deutsche Speisewagen begonnen. Nadat de DSG deze rijtuigen had afgestoten zijn ze eerst door de DB overgenomen die ze op haar beurt weer aan de DSB verkocht.

De rijtuigen hebben een zijgang met 11 coupés die afhankelijk van de behoefte voor 1, 2 of 3 personen ingericht kunnen worden. De drie bedden zijn inklapbaar. De tien compartimenten die ruggelings tegen elkaar aangebouwd zijn kunnen, per twee, door middel van een wegschuitbare wand tot één groot compartiment verenigd worden. In ieder compartiment is een kleine wastafel aanwezig met verlichting en een scheerwandcontactdoos. In het rijtuig zijn twee toiletten alsmede een ruimte voor de begeleidende slaapwagenbegeleid(st)er. In deze conducteursruimte zijn onder andere een koelkast en een klein keukenblok ingebouwd waar bijvoorbeeld het te serveren ontbijt bereid kan worden. Aan één einde van de zijgang tegenover de conducteursruimte is een comfortabele zetel voor de dienstdoende wagenbegeleid(st)er aanwezig. Tijdens de nachtelijke ritten kan deze daar plaatsnemen en zo de toegangsdeuren van de slaapcompartimenten overzien.

Slaaprijtuig 71 84 71-30 818-8 is al voorzien van een NS-nummer, maar heeft nog het DSB- en TEN-logo. De zijwand aan de zijde van de zijgang heeft slechts 6 ramen. Watergraafsmeer, 16 juni 1995.
Foto: P. van Rosmalen

Slechts enkele jaren hebben de slaaprijtuigen type WLABmh33 bij de NS dienst gedaan. Eén van de vijf rijtuigen, de 61 84 71-30 801-4 op de Watergraafsmeer; 1 juni 1997.
Foto: K. Mooij

De slaaprijtuigen hebben een blauwe kleur en een witte band onder de ramen. Na de overname door NS is de TEN-aanduiding verwijderd en vervangen door het NS logo.
De rijtuigen hebben voor NS dienst gedaan in diverse internationale treinen, zoals treinen 203/202 “Schweiz Expres” Amsterdam - Basel en EN214/215 "Donauwalzer" Amsterdam - München. Na het beschikbaar komen van gerenoveerde slaaprijtuigen type MU is de inzet van de slaaprijtuigen bij NS in 1997 beëindigd. De rijtuigen zijn vervolgens weer teruggegaan naar de DSB waar ze in 1997 korte tijd dienst hebben gedaan in vakantietreinen en tenslotte in 1998 buiten dienst zijn gesteld.

Fiets-/bagagerijtuigen type D/DF

Serie	51 84 94-95 051-3 t/m 057-7
Oorspronkelijke nummers	51 80 00-95 046-0, 048-6, 050-2, 100-5, 112-0, 130-2, 159-1
Lengte	26.400 mm
Gewicht	39/44 ton (51-55), 41/46 ton (56-57)
Fabrikant	Linke-Hoffmann-Busch, MBB
Bouwjaar	1974, 1975

Slaaprijtuigen type MUn

Serie	61 84 70-90 201-5 t/m 70-204-9
Oorspronkelijke nummers	61 88 70-90 001-5 t/m 004-9 (2001-2004)
Lengte	26.400 mm
Gewicht	59,6 ton
Fabrikant	Wagons-Lits
Bouwjaar	1998-1999

In 2000 huurt NS Internationaal vier nieuw ontworpen slaaprijtuigen van Wagons-Lits. Het betreft nieuwe slaaprijtuigen van het type MUn, waarvan er in 1998 en 1999 vier exemplaren zijn gebouwd door de werkplaats van Wagons-Lits in Oostende.

De rijtuigen hebben een zijgang met negen coupés. Acht coupés hebben drie bedden en zijn voorzien van een wasbak. De middelste coupé is groter en heeft twee tweepersoonsbedden, waarvan er een weggeklapt kan worden, en een wasbak/toilet/douche-unit. Aan een einde van het rijtuig zijn twee toiletten en twee doucheruimten te vinden. De rijtuigen zijn geschikt voor 200 km/h.
De rijtuigen zijn veel lichter blauw geschilderd dan de andere slaap- en ligrijtuigen van NS. Wel zijn de rijtuigen, net als de andere slaaprijtuigen, voorzien van de afbeelding van sterren en het opschrift "slaaprijtuig".

Slaaprijtuig 61 84 70-90 204-9 in de OverNight Express bij vertrekt uit Utrecht CS; 12 mei 2001.
Foto: C. van Gageldonk

Zitrijtuigen type Avmz

Avmz-rijtuig 61 84 19-90 259-7 op de Watergraafsmeer; 31 mei 2005.
Foto: A. Koch

Vrachtrijtuigen type Dm

Vrachtrijtuig 51 84 92-99 064-4 in de OverNight Express bij het vertrek uit Utrecht CS; 12 mei 2001.
Foto: C. van Gageldonk