Buffet- en restauratierijtuigen

Serie51 84 88-40 001-3
t/m 007-0 (buffet)
51 84 88-40 011-5
t/m 014-9 (restauratie)
Lengte over buffers26.400 mm26.400 mm
Gewicht 42 ton ?? ton
Fabrikant Waggonfabrik J. Rathgeber AG en
Waggon- und Maschinenbau GmbH
??
Bouwjaar 1953 begin jaren '50

Buffetrijtuigen
In 1978 nam de NS van de DB zes ligrijtuigen Bcm252 en een ligrijtuig Bcm251 over uit 1953/1954 die werden verbouwd tot buffetrijtuig. De aanschaf vond plaats op initiatief van de B.V. Biljettencentrale, een dochteronderneming van NS die voor een aantal Nederlandse reisbureaus vakantietreinen liet rijden. De aanschaf van de rijtuigen werd veroorzaakt door de noodzakelijke vervanging van de op dat moment nog gebruikte restauratierijtuigen van de DSG, die voor een deel nog van vóór 1940 dateerden. De oplossing werd gevonden in de aankoop van de ligrijtuigen die de reisorganisaties Touropa en Scharnow aan het einde van de jaren vijftig hadden gekocht. Dit materieel was in goede staat en kon tot bufetrijtuig worden omgebouwd.

tekening_buffet

De firma Jansen te Bergen op Zoom zorgde voor de verbouwing. Het interieur werd gebouwd door het interieurbedrijf Meuviso te Breda. Bij deze verbouwing werd de Duitse binneninrichting bijna geheel uitgebroken. Wat bleef was een ruimte voor het dieselaggregaat, een dienstruimte met couchettes en een wasruimte ten behoeve van het dienstdoende personeel.

jsas_foto01
Buffetrijtuig 51 84 88-40 001-2 in de oorspronkelijke kleurstelling en blauwe bies gereed voor een van z'n eerste reizen met de Mediterraneo naar Rimini. Den Haag CS, zomer 1978.
Foto: J. Sas

Aan de andere zijde van het rijtuig werden een keuken met koelcel en twee ruimten voor de opslag van voorraden ingericht. In het buffetrijtuig resteert een ruimte van 8 x 2 meter, waar gedanst kon worden op het gehoor van een geluidsinstallatie.
Het eerst verbouwde buffetrijtuig had bijna geen ramen. Dit gaf een zeer sombere indruk, waardoor besloten werd de volgende rijtuigen bij de ombouw meer ruiten te laten behouden. Behalve dat nu de ramen in de buitenwand naast de beide korte zijgangen aan de kopeinden van het rijtuig behouden bleven, ook in het middengedeelte van de andere buitenwand zijn ramen blijven bestaan. Uiteindelijk hebben wat betreft de raamindeling bij de 7 rijtuigen 4 uitvoeringen bestaan.

cvangageldonk_foto08
Buffetrijtuig 51 84 88-40 006-1 in de oorspronkelijke crème-bruine kleuren te Maastricht; oktober 1981.
Foto: C. van Gageldonk

Restauratierijtuigen
Het inzetten van de buffetrijtuigen in de autoslaaptreinen stuitte na korte tijd op verzet van de gebruikers. Zij wilden liever een volwaardig restauratierijtuig om hun autovakantie goed te kunnen beginnen of af te sluiten. In 1980 kreeg de NS daarvoor de gelegenheid door op een faillissementsverkoping de vier restauratierijtuigen van de Duitse "Apfelpfeil"-reisorganisatie voor een zeer gunstige prijs aan te kopen. Na een verbouwing kwam het eerste rijtuig in 1981 in dienst. Oorspronkelijk waren deze rijtuigen in het begin van de jaren vijftig aan de DB geleverd. In 1977 gingen de wagens over naar de firma Apfelpfeil. De rijtuigen hebben naast de keuken met dienstruimte een restauratieafdeling voor 36 reizigers en kunnen met behulp van een dieselaggregaat in hun eigen energiebehoefte voorzien.

tekening_restauratie


1988_0335
Op 24 augustus 1988 was restauratierijtuig 51 84 88-80 013-8 in 's-Hertogenbosch aan te treffen.

Vernummeringen
De buffetrijtuigen kwamen onder de nummers 51 84 88-40 001-2 t/m 51 84 88-40 007-9 in dienst. Vanaf 1984 werd begonnen de buffetrijtuigen geschikt te maken voor 160 km/h. Als gevolg van deze wijziging werden het 7e en 8e cijfer gewijzigd van "40" in "80". Aan rijtuig 51 84 88-40 003-8 ging deze wijziging voorbij. Dit rijtuig behield daardoor ook het oude nummer.
De restauratierijtuigen waren genummerd 51 84 88-40 011-1 t/m 51 84 88-40 014-5. Net als de buffetrijtuigen werden de restauratierijtuigen in de tweede helft van 1984 geschikt gemaakt voor een snelheid van 160 km/h. Ook hier wijzigde het 7e en 8e cijfer van "40" in "80". En ook in dit geval ging deze wijziging aan een rijtuig voorbij, ditmaal de 51 84 88-40 012-9, waardoor dit rijtuig het oude nummer behield.

1987_0381
Buffetrijtuig 51 84 88-80 002-1 was op 10 oktober 1987 in een internationale trein op Amsterdam CS aan te treffen.

1988_0336
Bij de restauratierijtuigen is naast de tekst "Restaurant" ook het pictogram voor restaurant op de zijwanden weergegeven. 's-Hertogenbosch, 24 augustus 1988.

Levensloop
Zowel de buffet- als restauratierijtuigen waren te zien in internationale treinen zoals de Bergland Expres, de Mediterraneo en de Hotelplan Expres. Ook voor de wintersport- en de autoslaaptreinen, werden de rijtuigen gebruikt. De buffetrijtuigen hebben verder vooral dienst gedaan in de D-treinen van Amsterdam naar Parijs.
De rijtuigen maakten ook nog al eens deel uit van speciale treinen. Zo waren buffetrijtuigen te zien bij de afscheidsritten van de lokomotiefseries DB 216, NS 1500 en DB 221. Ook heeft de NVBS op 29 april 1989 een excursie georganiseerd met lokomotief 6407 drie oceaan-blauw/beige DB-rijtuigen en een buffetrijtuig.
In 1989 en 1990 verschenen vier nieuwe donkerblauwe restauratierijtuigen (serie Adagio - Allegretto) en was de rol van de oude wagens langzamerhand uitgespeeld.

1991_0500
De overbrenging van ledig materieel naar Hoek van Holland door diesellokomotief 6424. Direct achter de lokomotief bevindt zich een buffetrijtuig.

Op 24 november 1989 werd het eerste buffetrijtuig afgevoerd. De vier restauratierijtuigen werden in april 1992 naar de sloper gebracht, die in de tweede helft van dat jaar een einde maakte aan hun bestaan. De resterende zes buffetijtuigen werden medio 1994 uit het materieelbestand geschrapt. Rijtuig 51 84 88-80 007-0 werd in 1994 aan een particulier bedrijf verkocht, en niet aan de reisorganisatie Müller te Münster.
De 51 84 88-80 006-2 is niet, zoals op diverse plaatsen wordt gemeld, als plukrijtuig voor rijtuig 51 84 88-80 007-0, maar 'zoekgeraakt' na een retourzending beddengoed aan DSG. De bedoeling was dat het rijtuig naar Nederland terug zou komen, waarna het gesloopt zou worden maar dat is nooit gebeurd. Het rijtuig kwam niet verder dan het emplacement Duisburg Hbf, waar het geruime tijd heeft gestaan. Daar was het midden jaren negentig zelfs te zien samen met de met de 51 84 88-80 007-0. Later stond de 51 84 88-80 006-2 een tijd in Linz am Rhein en tenslotte in Kalenborn. Het in slechte staat bevindende rijtuig is tenslotte eind 2004 gesloopt bij de firma Steil.

pvandervelden_foto01
Het einde van buffetrijtuig 51 84 88-80 005-4: sloper Koek/Hollandia in de Amsterdamse Westhaven; 19 april 1992.
Foto: P. van der Velden

Resterende rijtuigen
Van de buffetrijtuigen bestaat alleen nog rijtuig 51 84 88-40 007-9. Het rijtuig is vernummerd in 51 80 09-70 111-2 en is wit geschilderd met een reclame voor Krombacher-bier. De termijn van de laatste hoofdrevisie (inclusief 2 verlengingen) van het rijtuig is sinds medio april 2004 verlopen. Het rijtuig staat geruime tijd op een emplacement in Münster. In maart 2013 blijkt het rijtuig in Lengerich te staan en lijkt de sloop nabij. Maar dan volgt een overbrenging naar Finsterwalde (Niederlausitz) in oktober 2013. Eind november 2013 volgt een laatste transport naar Calau. Daar zal het rijtuig dient gaan doen bij oefeningen van het Technisches Hifswerk Cottbus. Daartoe diende het rijtuig naast het spoor geplaatst te worden. Verplaatsen met een kraan is niet mogelijk vanwege de aanwezige bovenleiding. Op 30 november is het rijtuig via een soort van sledeconstructie circa 10 meter verplaatst. Het staat nu op twee korte railsecties naast het emplacement.

Verder naar nummering en vernummering buffet- en restauratierijtuigen.

Bronvermelding:
voor een overzicht van gebruikte bronnen zie de pagina boeken en artikelen

Naar boven ...