Verklaring benaming rijtuigen
Voor de invoering van de computernummering werd op de rijtuigen een aanduiding geschilderd die het soort rijtuig weergaf. De aanduiding stond zowel
op de kop- als de zijkant van het rijtuig. Op de beide zijkanten van het rijtuig werd de aanduiding zowel in het midden tussen de ramen als op de
stelbalk vermeld. In onderstaande tabel staat een overzicht van de letters die daarbij gebruikt werden.
Nadat de invoering van het gebruik van computernummers wordt de aanduiding niet meer op de rijtuigen vermeld. Het computernummer
geeft veel meer informatie dan de lettercode. De aanduidingen zijn echter nog steeds in gebruik om het soort rijtuig aan te geven.
Op de kop van rijtuig 7659 van de SSN wordt met de aanduiding RD aangegeven dat het om een restauratie- en bagagewagon gaat.
| A | eerste klas |
| B | tweede klas |
| C | derde klas |
| D | bagage- of dienstafdeling |
| E | elektrisch aangedreven |
| K | keuken |
| P | postafdeling |
| R | restauratie |
| SR | salonrijtuig |
| W | wagen |
| WL | slaaprijtuig (Wagon Lits) |
| WR | restauratiewagen (Wagon restaurante) |
| c | closet (oud) |
| c | couchette (nieuw; in combinatie met B) |
| d | doorgangsrijtuig (later ook wel v (=vouwbalg)) |
| e | geschikt voor elektrische dienst |
| f | geschikt voor fietsvervoer |
| k | koprijtuig |
| m | aangedreven (motor)rijtuig |
| s | rijtuig of bak met stuurstand |
| ü | übergang; geeft aan dat het rijtuig met Duitse rijtuigen gekoppeld kon worden die geen vouwbalg hadden, maar wel overgangshekjes |
| v | verdieping (dubbeldekkersmaterieel) |
| 8 (getal) | aantal coupés |
Vaak zijn deze aanduidingen combinaties, bijvoorbeeld Bc10 is een tweede klasse rijtuig met couchettes in 10 coupés (plan N), C12c is een derdeklas
rijtuig met 12 coupés en toilet (coupérijtuig serie 6400).
De letter c is voor meerdere aanduidingen gebruikt. Vroeger, toen de aanwezigheid van een toilet nog niet vanzelfsprekend was, werd het toilet met deze
letter aangegeven. Nadat het toilet tot de standaarduitrusting van een rijtuig hoorde werd de letter c gebruikt voor couchete.
Ook de VSM hanteert op haar rijtuigen aanduidingen. De foto toont het 1e, 2e én 3e klasse rijtuig 7301.
Een couchetterijtuig van EETC met een aanduiding volgens het Duitse systeem.
Met de komst van diverse van oorsprong buitenlandse rijtuigen in het rijtuigpark van Nederlandse spoorwegen zijn ook verschillende Duitse benamingen op Nederlandse rijtuigen te vinden. Voorbeelden hiervan zijn Bcm, Bcvmh en Avmz. De niet hoofdletters hebben vaak verschillende betekenissen. In onderstaand overzicht is alleen de betekenis aangegeven van de aanduidingen die voor de Nederlandse rijtuigen relevant zijn.
| A | zitrijtuig eerste klasse | |
| B | zitrijtuig tweede klasse | |
| D | bagagewagen | |
| c | compartimentenrijtuig met zitplaatsen die in ligplaatsen veranderd kunnen worden | |
| d | rijtuig voorzien van afdeling voor fietsvervoer of multifunctionele ruimte | |
| h | rijtuig met elektrische installatie (die gevoed wordt via asgeneratoren of gezamelijke voorziening). Het type energieverzorging voor de verwarming is maatgevend voor de inzet op geëlektrificeerde en niet geëlektrificeerde baanvakken. | |
| i | InterRegio-rijtuig (in combinatie met de letter m) | |
| m | rijtuig met een grotere lengte dan 24,5 meter, gesloten zijgang, rubber balgen en elektrische verwarming met 10 A-, 12 B-, of 5 A (bij AB), 6 B- (bij BD) afdelingen. | |
| v | rijtuig met airconditioning en minder dan 10 A- of 12 B- of 5A (bij AB), 6B- (bij BD) compartimenten | |
| z | rijtuig zonder stoomverwarming dat gevoed wordt via de hoogspanningskabel. |
De nieuwe aanduidingen op een gerenoveerd ICRm-rijtuig tweede klas.
Met de komst van de gerenoveerde ICRm-rijtuigen verschijnen er nieuwe afwijkende aanduidingen op deze rijtuigen. In onderstaand overzicht is de betekenis aangegeven van alle aanduidingen die op deze rijtuigen gevonden kunnen worden. Deels betreft het reeds gebruikte aanduidingen (A / B: eerste / tweede klasse), deels is de betekenis veranderd (f: was fietsafdeling, nu stuurstandrijtuig).
| A | zitrijtuig 1e klas | |
| B | zitrijtuig 2e klas | |
| b | rijtuig voor het vervoer van gehandicapten | |
| d | rijtuig voor het vervoer van rijwielen | |
| e | eindrijtuig | |
| f | rijtuig met bestuurderscabine (stuurrijtuig) | |
| m | rijtuig langer dan 24,5m | |
| p | zitrijtuig met middengang | |
| z | rijtuig met centrale energievoorziening (statische omzetter) | |
| 7 (getal) | aantal (fictieve) coupés |
Bronvermelding:
voor een overzicht van gebruikte bronnen zie de pagina
boeken en artikelen