Salonrijtuigen in gebruik bij het 746th Railway Operating Battalion
Het is algemeen bekend dat veel spoorwegmaterieel tijdens de Tweede Wereldoorlog over de (oost)grens is weggevoerd. Bij terugkomst van twee salonrijtuigen na de oorlog zijn opschriften te vinden die erop duiden dat ze in gebruik zij geweest van het 746ste Railway Operating Battallion van het Amerikaanse leger. Op deze pagina de resultaten van een poging meer over deze geschiedenis te achterhalen.
Een foto van salonrijtuig A 7001 met dergelijke opschriften had al eens in 1985 in het tijdschrift Railhobby gestaan. Via de beeldbank van de
Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen (NVBS) kwam ik een foto tegen waarop salonrijtuig A 6001 met soortgelijke
opschriften te zien was. Met behulp van de beheerders van de beeldbank was op een scan in hogere resolutie de tekst op de zijwand van de A 6001
te achterhalen: HEADQUARTERS 746 RV.OPN.BN
Nu ik twee rijtuigen kende die bij het 746th R.O.B. in gebruik waren geweest, wilde ik daar wel meer van weten.
Het juist uit Duitsland teruggekeerde salonrijtuig NS A 6001 bij de werkplaats te Utrecht. Dit rijtuig is het voormalige salonrijtuig A2 van de
NCS. Op de zijwand is de tekst HEADQUARTERS 746 RY.OPN.BN. aangebracht. Utrecht, 16 maart 1946.
Foto: J.A. Bonthuis, collectie Stichting NVBS-Railverzamelingen
Op het internet zijn diverse publicaties over de Amerikaanse Railway Operating Battallions te vinden. Deze R.O.B.'s hebben als taak om gedurende
een militaire operatie een aangewezen spoorwegnet te beheren en onderhouden. Indien nodig dient een ROB ook een spoorwegnet te vernietigen.
In de publicatie 746th Railway Operating Battalion 1944-1946 is op bladzijde 24 te lezen dat het hoofdkwartier in spoorwegrijtuigen was
gevestigd:
| On the 19th, of May the Kassel-Bielefeld line was taken over by the battalion and the 746th, now had "387" Miles of track to operate. Battalion headquarters was moved from Marburg to Kassel on the same day. The city of Kassel had been so damaged by Aerial bombardment and Artillery fire that it was necessary to establish headquarters in railroad cars. |
Het beschadigde voormalige salonrijtuig NS A 7001 (ex ABC 7301) van rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart te Utrecht. De opschriften op de zijwand
vermeld COMMANDING OFFICER 746 RY.OPN.BN. Utrecht, 19 augustus 1950.
Foto: J.A. Bonthuis, collectie Stichting NVBS-Railverzamelingen
In een andere publicatie, Never to forget An informal History of Company D 746 R.O.B. is op bladzijde 71 eveneens een verwijzing te vinden naar het gebruik van spoorwegmaterieel als hoofdkwartier:
| On the afternoon of September 11, 1945 [...] Outside of Roth and still within its ancient charm, is the Railway station. Over its rail line ran the prewar "Mitropa", "Europa" and the Hollywood famous "Orient Express" and here was the cars of Company "D's" headquarters. |
Het 746th R.O.B. kwam op 25 januari 1945 aan land in Normandië en trok via Rouen, Marburg en Kassel naar München. Op de kaart is de route in
rood weergegeven.
Bron: 746th Railway Operating Battalion 1944-1946.
Interessant aan de publicatie Never to forget An informal History of Company D 746 R.O.B. is dat er foto's zijn opgenomen waarop ook spoorwegmaterieel te zien is. Helaas zijn de scans op internet te slecht om het materieel te kunnen herkennen. De vervolgstap is een zoektocht naar bibliotheken in de Verenigde Staten waar deze publicatie in de collectie is opgenomen. De Indiana State Library reageert niet op mijn mail, maar de Library of Congress in Washington DC reageert wel. Zij sturen scans van een aantal foto's uit het boek waarop het materieel beter te zien is. Helaas is geen van beide salonrijtuigen herkenbaar op deze foto's.
Twee foto's uit het boek Never to forget An informal History of Company D 746 R.O.B. Op de bovenste foto is de Headquarter trein te zien.
De onderste foto toont de eetruimte van de Mess car. Beide foto's zijn op 20 augustus 1945 in het Duitse Roth gemaakt.
En hier eindigt voorlopig de zoektocht naar meer informatie over het gebruik van beide salonrijtuigen door het 746ste Railway Operating Battallion. Mocht u meer informatie hebben over dit onderwerp, dan hoor ik dat graag.