Noodwoning aan de IJzerenkuilenweg in Rothem
| In de levensgeschiedenis van Hans van der Meulen neemt de trein een bijzonder plek in. Zo werd hij in 1951 geboren in een voormalig
ZHESM-rijtuig dat als noodwoning diende in het Limburgse Rothem. Jaren later laat hij bijna het leven als passagier van de Intercity die op 31
mei 1966 ontspoorde na de passage van de brug over de Maas bij Hedel. Over dit treinongeluk heeft hij een stuk gepubliceerd op zijn website:
https://irada.com/teksten/spoorwegongeluk-op-de-maasbrug/
Onderstaand een artikel dat gebaseerd is op de verhalen van Hans van der Meulen over het voormalige ZHESM-motorrijtuig NS mC 9904 als noodwoning aan de IJzerenkuilenweg in Rothem. De foto’s zijn afkomstig uit het familiealbum. En passant komt ook de voormalige mB 9932 nog voorbij. |
De Nederlandse Spoorwegen verkochten na de Tweede Wereldoorlog rijtuigen aan het personeel om erin te wonen. Mijn vader, medewerker van het Seinwezen van de NS in Maastricht, heeft in 1948 zo'n rijtuig gekocht. Na zijn huwelijk is hij er in 1949 samen met mijn moeder gaan wonen.
De man op de foto is zeer waarschijnlijk de vader van Hans van der Meulen. Waar deze foto uit 1948 genomen is onduidelijk, maar het zal
vermoedelijk op het emplacement in Maastricht zijn.
Foto: Familie Van der Meulen
Stien, een van de zusters van mijn vader was gehuwd met Abe Hainje. Deze Abe Hainje was directeur en eigenaar van de Hainje Autobussenfabriek in Heerenveen. De wagen is door Hainje ingericht als woning, terwijl de wagen op het emplacement in Heerenveen stond. Mijn moeder vertelde vaker dat zij daar heeft gewerkt bij het opknappen en inrichten van onze 'wagen'. Later is het rijtuig naar Maastricht is gereden en op een trailer naar Rothem in de gemeente Meerssen vervoerd en daar in een weiland geplaatst.
Kaart van het gebied rondom de IJzerenkuilenweg 9 in Rothem in 1955. De locatie van de noodwoning is met de pijl aangegeven.
Bron: http://www.topotijdreis.nl/
Voor het plaatsen van onze 'wagen' was uiteraard toestemming noodzakelijk van de Gemeente Meerssen. De heer Bartholemeus, een van de collega's van mijn vader die in Rothem woonde zat ook in de gemeenteraad in Meerssen. Met zijn hulp is de toestemming geregeld om de wagen te plaatsen. Op 4 april 1949 werd de vergunning afgegeven om een spoorwegrijtuig in gebruik te nemen als tijdelijke woning. Van de stemmen van mijn vader en moeder was de heer Bartholemeus bij iedere raadsverkiezing verzekerd.
De rood-wit geblokte weg op de kaart is de IJzerenkuilenweg. Bij de punt van de pijl stond onze 'Wagen'. De donkere vlek rechts van de pijlpunt is de 'ijzerenkuil' waarnaar de weg genoemd is. Onze wagen stond op een 'talud' van ongeveer één meter of iets meer boven de grindweg, die de IJzerenkuilenweg was.
Vader, Jan en Hans voor de woning aan de IJzerenkuilenweg, circa 1954.
Foto: Familie Van der Meulen
Foto vanaf de straatkant waarbij door de ramen de gang naar de slaapkamers te zien is. De kleur van de wagen was donkergroen. Circa 1953.
Foto: Familie Van der Meulen
In eerste instantie was het toilet in de hal, bij de ingangsdeur, maar later heeft mijn vader in een schuurtje, aan de achterzijde van de 'Wagen', een beerput gegraven en zaten wij in onze blote kont, ook in de winter, op een rond gat dat in een brede plank was gezaagd.
Er was tussen de slaapkamers en de keuken ook nog een woonkamer, maar ik kan mij niet herinneren dat wij daar ooit gezeten hebben. We zaten altijd in de keuken, aan de keukentafel, in mijn herinnering.
De woonkamer met rechts de gang naar de slaapkamers.
Foto: Familie Van der Meulen
Op het dak was de aansluiting op het elektriciteitsnet aangebracht. Stromend water hadden we niet. Mijn vader moest geregeld 'twee emmertjes water halen' bij de verzinkerij / fabriek van kachelpijpen, ellebogen etc. Cox Geelen, waarvan wij een sleutel voor de kraan hadden, die buiten op een muur gemonteerd was.
Boven op het dak is de aansluiting op het elektriciteitsnet te zien, circa 1956.
Foto: Familie Van der Meulen
Mijn vader heeft de wagen eigenhandig gesloopt in het voorjaar van 1957. Af en toe hielpen wij daarbij mee. Ik kan me nog wel sommige geuren herinneren, die daarbij vrijkwamen, met name van het dak. Waarschijnlijk door de gebruikte teer of bitumen.
De familie Van der Meulen op de restanten van na de sloop van het rijtuig in 1957. Op de achtergrond is het gebouw van de verzinkerij en fabriek
van kachelpijpen, ellebogen etc. Cox Geelen te zien en verder weg, de nieuwbouwwijk aan de Holstraat.
Foto: Familie Van der Meulen
Mijn vader heeft na zijn vervroegde pensionering bij de Spoorwegen, nog jarenlang meegewerkt aan de ZLSM.
Omdat de wagen al in 1957 (60 jaar geleden) door mijn vader werd gesloopt, zijn er vast niet zoveel mensen meer die zich herinneren dat aan de
IJzerenkuilenweg deze spoorwagen heeft gestaan.
Het perceel van onze wagen, IJzerenkuilenweg 9 in Rothem, bestaat overigens niet meer, omdat daar nu de autoweg Maastricht-Heerlen (A79) loopt, uitgegraven in een 'dal'.
Er stonden in het 'Maastrichtse' drie van zulke rijtuig-woningen, maar ik kan mij alleen die van ons en een andere herinneren.
Transport van de wagenbak van C 9932 en een trailer is van de firma Dabekausen uit Beek (L). Dit voormalige ZHESM-motorrijtuig is als noodwoning
in Gronsveld terecht gekomen.
Op de zijwand zijn diverse opschriften aangebracht die deels leesbaar zijn: “25 ton”, “woningnood?”, "Wordt vervoerd met toestemming van lou den
erste die heef veur alle paperassen gezorg", "D:BODE" en "Tandarts".
Foto: Familie Van der Meulen