Oostenrijkse rijtuigen in de Beneluxdienst
Van december 2010 tot april 2011 deed in de Beneluxdienst een tijdelijk boventallige Fyra-stam dienst. Deze stam was ‘over’ zo lang de Fyra niet planmatig naar Breda reed. Nadat de verlenging van de Fyra-dienst op 4 april 2011 officieel was gestart, keerde de stam terug naar de hogesnelheidslijn. Ter compensatie huurt NS Hispeed voor de Benelux-dienst een stam rijtuigen bij de Oostenrijkse spoorwegen (ÖBB).
De ÖBB-rijtuigen maken deel uit van een serie van 500 rijtuigen die de Oostenrijkse, Zwitserse, Italiaanse, Belgische, Franse en Duitse spoorwegen in 1977 gezamenlijk bestelden. Zes fabrieken (Fiat, BN, SGP, Jenbacher, Alstom en LHB) bouwden in totaal 295 rijtuigen 1e klasse en 205 rijtuigen 2e klasse. Door de betrokkenheid van de Europese organisatie voor de financiering van spoorwegmaterieel kreeg het materieel al snel de naam Eurofima. De ÖBB gaf de rijtuigen de typebenaming Amoz en Bmoz (later Amz en Bmz).
De overbrenging van het eerste Oostenrijkse rijtuig voor de Beneluxdienst (A-ÖBB 61 81 21-91 071-4 Bmz) vond plaats met CityNightLine 1318.
Utrecht Centraal, 27 februari 2011.
De Eurofima-rijtuigen zijn gebouwd naar de specificaties van het UIC-standaardrijtuigtype Z1, dat voorziet in:
| - - - - | een lengte over buffers van 26,4 meter balkons geheel aan beide uiteinden van het rijtuig twee toiletten per rijtuig een zijgang met elf coupés met ieder zes zitplaatsen in de tweede klas (in plaats van twaalf coupés in het oudere UIC-type X) en negen coupés met eveneens zes zitplaatsen in de eerste klas |
Fiat leverde de draaistellen Y270s met een radstand van 2.560 mm, verwant aan het Y32-draaistel van de ICR-rijtuigen . Van begin af aan rijden de Eurofima-rijtuigen met monoblocwielen. Het remsysteem is een Oerlikon-hogedrukrem met in de oorspronkelijke uitvoering schijven en een toegevoegde blokkenrem. ÖBB verving bij de aanpassing voor 200 km/h de toegevoegde blokkenrem door een magneetrem. De energievoorziening vindt plaats middels een statische omzetter van TCO.
Rijtuig 21-91 071 Bmz, bedoeld voor inzet in de Beneluxdienst, staat achter lokomotief NSR 1850 voor instructie te Rotterdam Centraal; 18 maart
2011.
ÖBB paste vanaf medio jaren tachtig rijtuigen aan voor 200 km/h, door montage van slingerdempers en magneetremmen en vervanging en versteviging van deurbladen en zijruiten. Nadat eind jaren tachtig het nieuwe kleurenschema verkeersrood/antraciet zijn intrede had gedaan, kregen vanaf 1994 in het kader van een grote revisie de B-rijtuigen nieuwe zwenkschuifdeuren geleverd door IFE. Vanaf 2004 vond een grondige modernisering van al het langeafstandsmaterieel van ÖBB plaats om het intercityverkeer kwalitatief op te waarderen. Naast wederom een nieuwe beschildering kreeg al het materieel stopcontacten voor laptops, een nieuwe vloer, moderne wandbekleding, nieuwe stoffering of geheel nieuw meubilair, gesloten toiletten en nieuwe ramen inclusief raamlijsten. De Amz-rijtuigen ondergingen een fikse ombouw door het uitbreken van vijf coupés tot een afdeling van 24 zitplaatsen. De vier overgebleven coupés veranderden in zogenaamde Business-Abteile met vier riante zitplaatsen. Sinds de ombouw luidt de typebenaming Ampz. De rijtuigen die nog geen 200 km/h konden rijden, werden daarvoor alsnog geschikt gemaakt. Het materieel bezit de RIC-toelating.
| Type | Nummers |
| Ampz | 61 81 18-91 018-0, 18-91 023-0 |
| Bmz | 61 81 21-91 066-4, 21-91 067-2, 21-91 070-6 21-91 071-4, 21-91 072-2 |
NS Hispeed heeft 7 rijtuigen van de ÖBB gehuurt: 5 Bmz en 2 A(p)mz-rijtuigen. Voor de inzet bij NS Hispeed blijven de rijtuigen nagenoeg onveranderd. Alleen de opschriften aan binnen- en buitenzijde zullen uitgebreid worden met Nederlandse teksten (voorhanden zijn reeds Frans, Duits en Italiaans). In Ampz-rijtuig 18-91 018 is de naast het balkon met handrem gelegen coupé aangewezen als HC-ruimte en als zodanig gemarkeerd.
Op 1 april 2011, enkele dagen eerder dan aanvankelijk de bedoeling was, zijn de ÖBB-rijtuigen voor het eerst in de Beneluxdienst ingezet.
Dordrecht, 1 april 2011.
Op 1 april 2011, enkele dagen eerder dan aanvankelijk de bedoeling was, zijn de ÖBB-rijtuigen voor het eerst in de Beneluxdienst ingezet. Door technische problemen werden de rijtuigen de dagen daarna niet ingezet.
| Austrifizierte Eurofima Oostenrijkse rijtuigen van het type Bmz zijn geen onbekende verschijning in Nederland. Dergelijke rijtuigen reden ook mee in de inmiddels opgeheven CityNightLine 300/301 Apus Milano Centrale - Amsterdam Centraal vv. De rijtuigen in de CityNightLine zijn echter geen 'echte' Eurofima-rijtuigen, maar exemplaren uit de reeks rijtuigen die de ÖBB direct na en zelfs parallel aan de Eurofima-rijtuigen liet bouwen, maar dan met gebruikmaking van eigen technieken. Meest opvallende verschillen: de SGP-draaistellen en de plaats van het rooster in de zijwand bij deze 'Austrifizierte Eurofima', zoals ze ook wel eens genoemd worden. |
 Zitrijtuig Bmz 61 81 21-90 137-4 A-ÖBB, een Austrifizierte Eurofima, in een omgeleide CityNightLine. 's-Hertogenbosch, 24 mei 2008. |
Wisselingen rijtuigen
De inzet van de ÖBB-rijtuigen in de Beneluxdienst gaat niet zonder problemen. Al snel blijkt dat de deuren tijdens en na het centraal sluiten relatief
eenvoudig te openen zijn. Deze eigenschap doet zich bij de Oosenrijkse rijtuigen bij het rijden in de zogenaamde UIC-modus in hogere mate voor dan bij
andere rijtuigen het geval is.
Deze situatie wordt onaanvaardbaar geacht. De oplossing voor dit probleem word gevonden in het invoeren van deursluiting en –vergrendeling volgens het systeem Türblockierung ab 0 km/h (TB0). Het was al de bedoeling dit systeem in te voeren bij de rijtuigen van de Benelux-dienst, maar de invoering daarvan werd nu versneld. Naast de invoering van TB0 dient ook de deursluiting van de Ampz-rijtuigen aangepast te worden. Om die reden rijdt de stam tijdelijk met slechts een eerste klasse-rijtuig, waarvan een deur is afgesloten en het andere een ‘balkonwacht’heeft. Verder kampen de ÖBB-rijtuigen vaker dan de ICR-rijtuigen met problemen met de airconditioning. Dit alles leidt tot diverse wisselingen van rijtuigen.
Links Ampz-rijtuig 18-91 023 met ongebruikte toegangsdeur, voorzien van de afbeelding bord verboden toegang en bijbehorende tekst. Rechts rijtuig
Bmz 21-91 067, waarvan de balkondeur wel gebruikt kan worden. Roosendaal, 1 juli 2011.
Problemen met rijtuig Ampz 18-91 018 doen zich al snel voor na de aankomst in Nederland met als gevolg dat het defect op de Watergraafsmeer werd geplaatst. Uiteindelijk word dit rijtuig op 18 juli 2011 in een goederentrein vanaf de Kijfhoek naar Oostenrijk terugvervoerd.
Nieuw materieel arriveert op 16 juli 2011 in de vorm van de Ampz-rijtuigen 18-91 014 en 18-19 015. Het betreft eerste klasse rijtuigen
die geschikt zijn voor het gebruik van TB0 en waarvan de 18-19 015 verbouwd is voor vervoer van fietsen.
Ook nieuw is Bmz-rijtuig 21-91 045 dat als vervanger voor de defecte Bmz 21-91 070 op 30 juli 2011 in het Belgische Vorst aan de stam is toegevoegd.
| Type | Nummers |
| Ampz | 61 81 18-91 014-9, 18-19 015-6 |
| Bmz | 61 81 21-91 045-8 |
Aangepaste fiets en rolstoelruimte in Apmz-rijtuig 61 81 18-91 015-6. Hiertoe zijn twee coupés en een toilet samengevoegd tot een ruimte.
Rotterdam, 30 september 2012.
Een opvallende wijziging in het uiterlijk van de rijtuigen is eind juli 2011 zichtbaar. Vanaf 21 juni 2011 zijn de rijtuigen voorzien van het NS logo en dragen de rijtuigen het kenmerk A-NS in plaats van A-ÖBB. Ook in de aanduiding van de standplaats wordt een wijziging doorgevoerd. Al snel na aankomst in Nederland word naast Wien Südbahnhof ook Amsterdam Watergraafsmeer aangegeven. Bij het wijzigen van de opschriften resteerd alleen nog de watergraasfsmeer als standplaats. Begin augustus 2011 werd op de 18-19 015 rolstoel en fietslogo's aangebracht.
Eind juli 2011 bevinden zich bij Strukton in Zutphen nog de ongebruikte rijtuigen: Apmz 18-91 023 (niet aangepast voor gebruik van TB0) en de defecte Bmz 21-91 070. Beide rijtuigen werden op 17 augustus 2011 vanaf Kijfhoek in een goederentrein terugvervoerd naar Oostenrijk.
Het voor vervoer van fietsen geschikt gemaakte rijtuig Ampz 18-91 015 is voorzien van rolstoel en fietslogo's. Roosendaal, 10 augustus 2011.
Nieuwe rijtuigen voor een tweede stam
Door de uitbreiding van de Fyra dienst tussen Amsterdam en Breda over de HSL zijn meer ICR-rijtuigen nodig. Daarmee is er geen reservestam meer
beschikbaar voor de Beneluxdienst. De oplossing wordt gevonden in de huur van extra Oostenrijkse rijtuigen. Deze rijtuigen arriveren op 22 december
2011 in Venlo en worden een dag later overgebracht naar de Watergraafsmeer. Het betreft 8 rijtuigen; een stam en een reserverijtuig. Een tweede
reserverijtuig komt later nog. Deze rijtuigen zijn al aangepast voor het gebruik van deursluiting en –vergrendeling volgens het systeem Türblockierung
ab 0 km/h (TB0).
| Type | Nummers |
| Ampz | 61 81 18-91 001-6, 18-91 023-0 |
| Bmz | 61 81 21-91 006-0, 21-91 008-6, 21-91 029-2, 21-91 030-0, 21-91 036-7, 21-91 070-6 |
De overbrenging van acht extra Oostenrijkse rijtuigen voor de Beneluxdienst onderweg van Venlo naar de Watergraafsmeer. Houten, 23 december 2011.
De nieuwe rijtuigen werden al snel in de normale dienst ingezet. Op 28 december 2011 werd de nieuwe stam, waaruit de 21-91 030 was verwijderd, ingezet.
Doordat een stam uit de Fyra-dienst Amsterdam-Breda kan worden vrijgemaakt voor de Beneluxdienst is de noodzaak van het huren van een tweede stam ÖBB-rijtuigen komen te vervallen. Op 25 september 2012 worden zeven rijtuigen van de watergraafsmeer naar de Amsterdamse Westhaven overgebracht. Van daar gaan de zeven rijtuigen in goederentreinen via Kijfhoek terug naar Oostenrijk. Het betreft de volgende rijtuigen: Apmz 18-91 001 en 023 en Bmz 21-91 006, 030, 036, 045 en 067.
De stam ÖBB-rijtuigen op weg naar Amsterdam bij de doorkomst te Antwerpen Noorderdokken; 4 mei 2012.
De laatste inzet van de resterende rijtuigen vindt plaats op vrijdag 23 november 2012. Op 27 november worden de rijtuigen van de Watergraafsmeer overgebracht naar de Amsterdamse Westhaven. Een dag later gaat het in een goederentrein via Eindhoven en Venlo de grens over op terug naar Oostenrijk. Het betreft de rijtuigen Ampz 61 81 18-91 014-9, 18-19 015-6 en Bmz 61 81 21-91 008-6, 21-91 029-2, 21-91 066-4, 21-91 070-6, 21-91 071-4 en 21-91 072-2.