Bakcodes (4)
Rijtuigen type ICK
Op de rijtuigen type ICK zijn geen bakcodeplaatjes te vinden. Wel zijn op de zijwand plaatjes aangebracht waarin de tekst “NS reizigers ICK” aangevuld
met het type rijtuig (A, B of BD) en een volgnummer is aangebracht. Dit plaatje is aan beide zijden van de wagenbak bevestigd: boven het rechter
draaistel aan de zijde met het gangpad en boven het linker draaistel aan de zijde met de coupés.
Plaatje met tekst "NS reizigers ICK A010" op ICK-rijtuig 50 84 12-37 010-0. Den Haag Centraal, 6 april 2006.
| Tekstplaatje | Type rijtuig | Rijtuignummers, opmerking |
| NS reizigers ICK A001-036 | ICK, A | 12-37 001-036 |
| NS reizigers ICK B001-096 | ICK, B | 22-37 901-996 |
| NS reizigers ICK BD001-018 | ICK, BD | 82-37 051-068 |
Diverse plaatjes op Avmz-rijtuig 61 84 19-90 256-3. Rechtsonder een plaatje met code EBA 01008A 002. Daarboven een plaats van ombouw van het rijtuig
door de DB werkplaats Neumünster in 2001 en links de originele fabrieksplaat te zien van de bouw in 1972 door Messerschmitt-Bölkow-Blohm. Amersfoort,
27 april 2007.
Rijtuigen type Avmz en ICL
Ook op de van origine Duitse rijtuigen type Avmz is een plaatje met een codenummer te vinden. In dit geval betreft het geen bakcodenummer, maar het
nummer waaronder de toelating van het rijtuig is geregeld bij het Duitse Eisenbahn-Bundesamt (EBA). De verschillende Avmz-rijtuigen dragen dan ook
afwijkende nummers.
De leaserijtuigen type ICL dragen evenals de Avmz-rijtuigen geen bakcodenummers. Bij deze rijtuigen komen plaatjes met het EBA-nummers echter slechts spaarzaam voor. Onderstaand enkele voorbeelden van de EBA-nummers die aan te treffen zijn op de rijtuigen type Avmz en ICL.
Fabrieksplaatjes en nummer EBA 97K03M 023 op ICL-rijtuig Bimdz 50 84 84-90 028-9. Amsterdam Centraal, 30 augustus 2008.
| Rijtuignummer | EBA-nummer |
| Avmz 19-90 253 | EBA 01C08A 007 |
| Avmz 19-90 256 | EBA 01C08A 002 |
| Aimz 10-91 213 | EBA 97K03H 09 |
| Bimz 22-91 280 | EBA 97K03B 012 |
| Bimdz 84-90 028 | EBA 97K03M 023 |
Koninklijk materieel
Ook het koninklijk materieel kreeg een bakcodenummer toegewezen. In hoeverre dit ook daadwerkelijk op de rijtuigen is aangebracht is de vraag. De D6
en SR7 bestaan niet meer, zodat de aanwezigheid van een eventueel bakcodeplaatje niet meer op het materieel zelf kan worden nagegaan. Foto's van de
beide rijtuigen laten onder de toegangsdeuren geen plaatjes zien die wijzen op de aanwezigheid van een bakcodeplaatje.
Van de twee koninklijke rijtuigen van het spoorwegmuseum (SR8 en SR9) is in ieder duidelijk dat deze geen bakcodeplaatje hebben. Wel een plaatje van de ombouw tot salonrijtuig année de construction baujahr bouwjaar 1956 op rijtuig 98-30 001 (SR9). Dit plaatje is met twee popnagels vastgezet. Op de 98-30 002 (SR8) daarentegen is een fabrieksplaat van Beijnes Beverwijk-Holland te vinden met het jaar 1953. Het koninklijk rijtuig 89-70 003 (SR10) is een verbouwd ICR-rijtuig dat bij de bouw het bakcodenummer 1180.007 kreeg. Bij de verbouw tot koninklijk rijtuig is het bakcodenummer 1605.001 op de rijtuigbak aangebracht. Het oude bakcodenummer is niet meer aanwezig op het rijtuig.
Plaatje met vermelding "annee de construction baujahr bouwjaar 1956" op Koninklijk rijtuig 61 84 98-30 002-9 (Sr8). Nederlands Spoorwegmuseum, 16
februari 2007.
| Bakcode | Type rijtuig | Rijtuignummers, opmerking |
| 1601 | D 6 | D 6, ex-DRB bagagewagen 105 290 |
| 1602 | SR 7 | SR 7, ex-CIWL 2748 |
| 1603 | SR 8 | SR 8, ex-AB 7522 |
| 1604 | SR 9 | SR 9, ex-AB 7546 |
| 1605.001 | SR 10 | 89-70 003, ex- 10-70 647 |
Internationale rijtuigen
Een overzichtslijst met bakcodes van NedTrain Consulting en NS Reizigers afdeling Materieel & Infra uit 2001 vermeld voor een groot aantal
internationale rijtuigen de bakcodes. Op de rijtuigen zelf is echter geen bakcodeplaatje te vinden.
Nu hadden diverse rijtuigen al een vier-cijferig CIWL-nummer en werden ze onderhouden door Wagons-Lits. Vermoedelijk is om deze reden geen bakcodenummer
op het rijtuig zelf aangebracht. Mogelijk dat hier ook de afweging speelde dat men voor het buitenlandse materieel geen verwarring wilde veroorzaken en
op grond van internationale afspraken alleen de traditionele nummering wilde of durfde te gebruiken. De UIC schrijft voor dat op een rijtuig maar een
registratie kan en mag voorkomen. De door de Belgische spoorwegen en Wagons-Lits gehanteerde oplossing voor dit "probleem" is eenvoudig: het gebruik van
een eigen, doorgestreept nummer.
Het doorgestreepte CIWL-nummer 4832 op slaaprijtuig 61 84 06-70 622-5 (dan al door EETC van NSInt overgenomen). Utrecht Centraal, 22 januari 2006.
Plaatje met vermelding "annee de construction baujahr bouwjaar 1954" op buffetrijtuig 51 84 88-80 006-2. Kalenborn (D), 18 juni 2004.
Nummerplaatje met het oude SNCF-nummer 51 87 88-80 127-3 op buffetrijtuig 61 84 88-70 026-0. Amersfoort, 24 december 2008.
Divers internationaal materieel werd verbouwd uit buitenlands materieel. Voor dergelijke rijtuigen zijn bakcodes aangehouden in de series 3840 en 3940.
Zo waren Duitse rijtuigen die in 1978 en 1981 werden aangekocht de basis
voor zeven buffetrijtuigen en vier restauratierijtuigen. Deze rijtuigen droegen geen bakcodeplaatjes, maar wel een aluminiumplaatje waarin het bouwjaar
was geslagen.
De eind jaren '80 door NS Internationaal aangeschafte Franse Gril-express-rijtuigen werden verbouwd tot buffetrijtuigen 88-70 020 t/m 88-70 026. Op
deze rijtuigen is eveneens geen bakcodeplaatjes te vinden. Wel is onder de toegangsdeur nog een rond plaatje te vinden waarin een oud SNCF-nummer is
geslagen.
Opmerkelijk is de afwijkende bakcode die vermeld staat voor de slaaprijtuigen type T2S. De reden hiervoor is onbekend. Eveneens is opvallen dat voor de
nieuwere typen rijtuigen, die wel zijn opgenomen in het overzicht, geen bakcode is vermeld.
Onder de toegangsdeur van restauratierijtuig 51 84 88-80 013-8 is het grijze plaatje met daarop de vermelding van het bouwjaar te zien.
's-Hertogenbosch, 24 augustus 1988.
| Bakcode | Type rijtuig | Rijtuignummers, opmerking |
| 3840 | Ligrijtuig, Bcvmh | 50-90 101-110, ligrijtuigen ex-DB |
| 3841 | Ligrijtuig, Bcvmh | 50-70 111-130, ligrijtuigen ex-DB |
| 3842 | Ligrijtuig, Bcm | 50-30 006-020, ligrijtuigen ex-DB |
| 3843 | Ligrijtuig, Bcm | 50-70 001-018, ligrijtuigen ex-DB |
| 3847 | WL, M (MUs) | 72-71 311-329, slaaprijtuigen ex-FS |
| 3940 | Buffet, WR | 88-40 001-007, vml. ligrijtuigen ex-DB |
| 3941 | Restauratie, WR | 88-40 011-014, vml. ligrijtuigen ex-Apfelpfeil |
| 3942 | Restauratie, WR | 88-70 015-018, vml. ligrijtuigen ex-DB |
| 3943 | Buffet, WR | 88-70 020-026, restauratierijtuigen ex-SNCF |
| 00105 | WL, T2S | 75-70 458-459 |
| - | WL, MU | 72-70 622 |
| - | WL, MUn | 70-90 201-204 |
| - | WL, AB30 | 70-70 016-020 |
| - | Vrachtrijtuig, Dm | 92-99 060-071, vml. postrijtuigen ex-DBP |
| - | Zitrijtuig, Avmz | 19-90 250-259, zitrijtuigen ex-DB |
Naast deze bakcodes vermelden de documenten ook twee algemene codes die betrekking hebben op afgevoerd niet te achterhalen materieel en getrokken materieel algemeen. In hoeverre deze bakcodes (die vermoedelijk van van administratieve aard zijn) ook daadwerkelijk zijn gebruikt is onbekend.
| Bakcode | Opmerking |
| 3980 | Afgevoerd niet te achterhalen materieel |
| 3890 | Getrokken materieel algemeen |
Rijtuig uit de voormalige DDR
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn diverse Nederlandse rijtuigen afgevoerd naar Duitsland. Na de oorlog heeft een deel van deze rijtuigen dienst
gedaan bij de Deutsche Reichsbahn in de voormalige DDR. Dit betreft onder andere de houten bagagewagen NS D6044 (ex-HSM D1945) die door de SGB weer
terug naar Nederland is gehaald. Bij de DR heeft is op de stelbalk van de bagagewagen een plaatje bevestigd waarin een deel van het computernummer
ingeslagen is dat het rijtuig droegf als dienstwagen bij de DR. Op het plaatje van de genoemde bagagewagen is de tekst DIENST 99-54 668-8
ingeslagen. Ook bij ander (niet Nederlands) dienstmaterieel uit de voormalige DDR zijn dergelijke plaatjes te vinden.
Nummerplaatje uit de DDR-tijd van houten bagagewagen NS D6044 (ex-HSM D1945) die door de SGB terug naar Nederland is gehaald. Goes, 10 april 2009.
Met dank aan Otto Dijkstra, Wybe Bruinsma, Arjen van der Donk, Albert Koch, Jeanne Kok, Dirk Eveleens Maarse, Bert Steinkamp en Edward Nummerdor
voor informatie over de bakcodenummers.
Geraadpleegde bronnen:
| - | P.W. van der Vlist, ‘Het materieeloverzicht van de NS (2)’. In: Op de Rails, jaargang 1975, nummer 5, blz. 117-120. |
| - | ‘Materieeloverzicht treinstellen en rijtuigen’, In: Matblad, jaargang 1987, speciale uitgave ter gelegenheid van het
Open Huis op 10 oktober 1987, blz. 71-72. |
| - | David Ward, Nederlandse Spoorwegen, EM2 Loco Society, 1983. |